Học ‘văn hóa kiên nhẫn’ cùng ‘gen bạc’

Hưởng ứng tháng hành động vì người cao tuổi Việt Nam 2025 và ngày chuyển đổi số quốc gia, ngày hội công dân số bạc 2025 được tổ chức với chủ đề “Gen bạc – bắt sóng thời đại”. Sự kiện diễn ra tại TP.HCM, quy tụ hơn 300 học viên lớn tuổi, hàng trăm bạn trẻ, chuyên gia và người ảnh hưởng trong lĩnh vực chuyển đổi số.

Trong phiên thảo luận, nhiều câu chuyện thực tế được chia sẻ, mang lại góc nhìn đầy cảm hứng về hành trình làm quen với văn hóa số. Chính tại đây, những người cao niên đã đưa ra một góc nhìn sâu sắc: việc học công nghệ của họ không phải là một hành động bộc phát, mà là sự tiếp nối của một nền tảng văn hóa đã có sẵn, đó là văn hóa kiên nhẫn.

Bà Quách Thu Nguyệt, nguyên giám đốc Nhà xuất bản Trẻ, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đều đặn: “Người cao tuổi nên xem việc học như thói quen sống, có thế mới theo kịp nhịp thay đổi”. Bà nhìn nhận việc học công nghệ cũng giống như việc đọc sách: cả hai đều đòi hỏi sự đều đặn và kiên trì không ngừng nghỉ. Nếu việc đọc sách là cách rèn luyện trí tuệ và sự tập trung trong thế giới thực, thì việc học công nghệ chính là cách rèn luyện sự thích nghi và mềm dẻo trong thế giới số.

Đọc sách và kỹ năng số: Sự rèn luyện bền bỉ của trí tuệ

Đối với nhiều người lớn tuổi, đọc sách từ lâu đã là thói quen cố hữu, một phương pháp rèn luyện trí não tự nhiên và hiệu quả. Thói quen này giờ đây trở thành nền tảng vững chắc giúp họ chinh phục những thao tác phức tạp của công nghệ.

Ông Nguyễn Hữu Châu, nguyên ủy viên thường trực Hội đồng nhân dân TP.HCM, chia sẻ kinh nghiệm học tập của mình: “Tuổi này tôi nhớ ít, quên nhiều, nên thường nhờ con cháu hướng dẫn rồi áp dụng ngay. Nhờ đó, mình vừa học nhanh hơn, vừa gần gũi hơn với các thế hệ trẻ”. Sự kiên trì áp dụng kiến thức mới ngay sau khi được truyền đạt, một thói quen giống như việc nghiền ngẫm những điều học được từ sách vở, đã giúp ông không bị tụt hậu.

Bác sĩ Thu Hương đã củng cố thêm cho giá trị của việc đọc sách đối với người cao tuổi, đặc biệt trong việc bảo vệ sức khỏe tinh thần. Bà nhấn mạnh: “Đọc sách, chơi trò rèn trí não, sống trong môi trường tích cực, đủ ánh sáng, có cây xanh, tất cả đều giúp người cao tuổi giữ tinh thần minh mẫn”. Đọc sách không chỉ là văn hóa mà còn là biện pháp y học dự phòng hữu hiệu. Khi người cao tuổi giữ được trí nhớ và sự tập trung nhờ thói quen đọc sách, họ sẽ dễ dàng tiếp thu kiến thức số hơn, từ đó tầm soát hiệu quả hơn nguy cơ sa sút trí tuệ hoặc alzheimer.

Gen bạc học văn hóa kiên nhẫn từ thế hệ trẻ

Mặc dù thế hệ bạc đang nỗ lực tự thân “nâng cấp”, sự thành công của họ trong kỷ nguyên số không thể thiếu sự đồng hành của con cháu. Chính sự kiên nhẫn của thế hệ trẻ là chìa khóa để mở cánh cửa công nghệ cho người lớn tuổi.

Bác sĩ Lê Hoàng Thiên, đại diện thế hệ trẻ, đã chia sẻ góc nhìn ngược lại rằng: “Điều người cao tuổi cần không phải là tốc độ, mà là sự kiên nhẫn của con cháu”. Anh lý giải: “Người lớn tuổi rất nhạy cảm, nếu chúng ta sốt ruột, họ sẽ ngại học. Cứ để ông bà học chậm mà chắc, vừa học vừa vui. Khi cảm thấy được tôn trọng, họ học rất nhanh”.

Các chuyên gia thống nhất rằng công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi đi cùng chính sách và sự đồng hành xã hội. Thạc sĩ Nguyễn Việt Hải phân tích: “Chúng ta không chỉ cần thiết bị thông minh, mà còn cần thiết kế nhân văn, dễ dùng, phù hợp với người cao tuổi”. Sự đồng hành không chỉ là hướng dẫn mà còn là bảo vệ người thân trước rủi ro an ninh mạng. “Khi nhận được tin nhắn hay đường link lạ, tốt nhất nên nhờ con cháu kiểm tra”, bác sĩ Hương khuyến cáo.

Qua hội thảo, hành trình số hóa của gen bạc là một cuộc đối thoại văn hóa: ở đó, người lớn tuổi mang đến sự kiên trì được tôi luyện từ những trang sách, còn thế hệ trẻ mang đến sự kiên nhẫn trong hướng dẫn và sự tôn trọng trong giao tiếp. Sự kết hợp này không chỉ giúp người cao tuổi sống vui, sống khỏe, sống an toàn và sống kết nối mà còn giúp người trẻ học lại được những giá trị cốt lõi đã bị lãng quên trong tốc độ của thời đại.