Căng thẳng Mỹ – Trung liệu còn leo thang?

Hôm qua (12.10), Bộ Thương mại Trung Quốc đăng tuyên bố dài giải thích rằng động thái siết chặt xuất khẩu đất hiếm được công bố hôm 9.10 là hành động “chính đáng”, theo Tân Hoa xã. Tổng thống Mỹ Donald Trump một ngày sau đó công bố mức thuế 100% lên hàng hóa Trung Quốc và ra lệnh kiểm soát xuất khẩu toàn bộ phần mềm quan trọng. Màn ăn miếng, trả miếng bất ngờ đã làm đảo lộn toàn bộ tiến triển sau nhiều tháng đàm phán thương mại giữa hai nước.

Ước tính 2.000 tỉ USD đã “bốc hơi” khỏi thị trường chứng khoán Mỹ sau tuyên bố đáp trả của ông Trump, theo CNBC. Chỉ số S&P kết thúc phiên giao dịch cuối tuần với mức giảm 2,7% và ghi nhận ngày tồi tệ nhất kể từ tháng 4. Thị trường tiền kỹ thuật số mất 200 tỉ USD trong khi giá vàng, tài sản trú ẩn an toàn trong những cuộc khủng hoảng, tăng hơn 1,5%.

Bộ Thương mại Trung Quốc cáo buộc Mỹ là bên đã gây căng thẳng khi tung ra một loạt biện pháp hạn chế nhắm vào Bắc Kinh kể từ cuộc đối thoại thương mại ở Madrid hồi cuối tháng 9, như bổ sung các công ty Trung Quốc vào danh sách đen, áp đặt phí cảng biển lên tàu liên quan Trung Quốc. “Những hành động này đã gây tổn hại nghiêm trọng cho lợi ích của Trung Quốc và phá hoại không khí cho đối thoại kinh tế và thương mại song phương”, Bắc Kinh cáo buộc. Chính quyền Tổng thống Trump vẫn chưa bình luận về điều này.

Hai bên đều chừa đường lui

Giới phân tích dự báo với việc hai bên không có động thái xuống thang nào trong cuối tuần, thị trường dự kiến chịu thêm tổn thất khi mở cửa trở lại trong ngày 13.10. Tuy nhiên, cả hai nước đều đặt ra thời hạn để các hạn chế và thuế suất mới có hiệu lực, phía Trung Quốc là ngày 1.12 và Mỹ là ngày 1.11, nghĩa là còn nhiều thời gian để đàm phán.

Trong tuyên bố hôm qua, Bộ Thương mại Trung Quốc hối thúc Mỹ tìm giải pháp cho các khác biệt thông qua đối thoại bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau. “Quan điểm của Trung Quốc về thương chiến là nhất quán: chúng tôi không muốn nhưng cũng không sợ điều đó”, Bắc Kinh cảnh báo. Theo Reuters, việc Trung Quốc không lập tức tung thuế suất mới để đáp trả Mỹ như những lần trước có thể là động thái chừa đường để hai bên đàm phán xuống thang trước cuộc gặp dự kiến diễn ra giữa lãnh đạo hai nước tại Hàn Quốc vào đầu tháng sau, sự kiện mà Tổng thống Trump vẫn để ngỏ khả năng tham dự.

Kinh tế Mỹ và Trung Quốc dù đang trong quá trình phân tách chậm chạp nhưng vẫn còn phụ thuộc lẫn nhau, theo tờ The Wall Street Journal. Trung Quốc vẫn cần xuất khẩu để mang lại việc làm cho người lao động trong nước, còn Mỹ tuy nắm lợi thế về sản xuất chip và các sản phẩm công nghiệp như động cơ máy bay, nhưng chịu sự phụ thuộc vào nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc. Do đó, nhiều nhà phân tích tin rằng “phát súng” mới từ Bắc Kinh chỉ là chiến thuật đàm phán trước vòng đối thoại thương mại sắp tới và một số bên kỳ vọng hai nước sẽ rút lui khỏi bờ vực thương chiến, điều tốt cho kinh tế toàn cầu.