Để sản phẩm OCOP mỹ nghệ trở thành thế mạnh

Lọ lục bình khảm trai là minh chứng cho kỹ thuật khảm trên bề mặt cong khó nhất

Trong ngôi làng Chuyên Mỹ – nơi được mệnh danh là “đất tổ” của nghề khảm trai truyền thống ở phía Nam Thủ đô, không khó để bắt gặp hình ảnh những nghệ nhân miệt mài bên bàn khảm, tỉ mẩn gắn từng miếng ốc nhỏ, từng mảng trai óng ánh lên bề mặt gỗ. Giữa không gian ấy, cơ sở sản xuất của ông Vũ Văn Đình nổi lên như một điểm sáng của xã nghề. Với các dòng sản phẩm nổi bật như: Hộp đa năng khảm trai, tranh đĩa sơn mài, lọ lục bình gỗ chạm khảm tinh xảo, cơ sở của ông đã tạo dựng được chỗ đứng vững chắc trong lòng người tiêu dùng, nhất là các sản phẩm quà tặng, đồ lưu niệm cao cấp. Điểm nổi bật là chất liệu khảm trai, ốc đều được tuyển chọn kỹ lưỡng, nhập khẩu từ Singapore, Ấn Độ,…

Theo ông Vũ Văn Đình, việc tham gia Chương trình OCOP đã tạo bước ngoặt lớn trong quá trình phát triển sản phẩm. “Từ khi bắt đầu xây dựng sản phẩm gắn với OCOP, chúng tôi càng ý thức rõ hơn về chất lượng, mẫu mã cũng như câu chuyện văn hóa đằng sau mỗi sản phẩm. Sự hỗ trợ từ thành phố trong việc quảng bá, xúc tiến thương mại đã giúp sản phẩm của làng nghề đến được với nhiều khách hàng hơn, nhất là thị trường quà tặng cao cấp”, ông Đình chia sẻ.

Mỗi sản phẩm thủ công tại cơ sở Vũ Văn Đình không đơn thuần là vật dụng hay đồ trang trí, đó là một tác phẩm nghệ thuật được chạm khắc từ sự tỉ mẩn, khéo léo và cả tình yêu nghề của người thợ. Trong số các sản phẩm đặc sắc, dòng tranh khảm chân dung lãnh tụ là minh chứng sống động cho đỉnh cao kỹ thuật và sự tài hoa của người thợ thủ công Chuyên Mỹ. Tranh khảm chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp,… không chỉ được thể hiện đúng thần thái, đường nét, mà còn toát lên sự trang nghiêm, khí chất từ chất liệu trai, ốc tưởng chừng đơn sơ. Đặc biệt, để thể hiện gương mặt lãnh tụ bằng chất liệu có ánh sắc tự nhiên như vỏ trai, vừa giữ được sự gần gũi, vừa thể hiện nét uy nghiêm là thử thách, không phải nghệ nhân nào cũng thực hiện được.

Bên cạnh đó, lọ lục bình khảm trai – sản phẩm trang trí nội thất được nhiều người ưa chuộng là minh chứng cho kỹ thuật khảm trên bề mặt cong khó nhất. Mỗi hoa văn hoa sen, rồng phượng, cảnh sắc uốn lượn được khảm một cách điêu luyện, thể hiện đẳng cấp của tay nghề người thợ. Mỗi lọ bình là một thế giới thu nhỏ – nơi tinh hoa chất liệu và kỹ thuật hòa quyện để tạo nên vẻ đẹp sang trọng, quý phái.

Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, ngành thủ công mỹ nghệ đang đứng trước những cơ hội lớn để vươn xa ra thị trường quốc tế, song cũng đối diện với không ít thách thức như mai một nghề truyền thống, thiếu nhân lực chất lượng, áp lực cạnh tranh và vấn đề môi trường. Chính vì vậy, việc đánh giá toàn diện cơ hội và thách thức nhằm đưa ra các định hướng phát triển bền vững là vô cùng cần thiết trong giai đoạn 2025 – 2030.

Ngoài giá trị kinh tế, các làng nghề còn là nơi lưu giữ tinh hoa văn hóa, thu hút du khách và tạo sinh kế cho khoảng 800 nghìn lao động tại địa phương với thu nhập bình quân đầu người đạt trên 50 triệu đồng/người/năm,… Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập hiện nay, làng nghề thủ công mỹ nghệ Hà Nội đang đứng trước nhiều thách thức.

Để mở rộng thị trường, bên cạnh việc đẩy mạnh xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề, các chuyên gia cho rằng, cần hỗ trợ công tác tư vấn thiết kế và thị trường cho nghệ nhân, phát triển mẫu mã theo xu hướng quốc tế,… Khi các mắt xích trong chuỗi giá trị sản xuất, phân phối, tiêu dùng được liên kết chặt chẽ, sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội sẽ có cơ hội vươn xa hơn trên thị trường trong nước và quốc tế.

Ông Nguyễn Ánh Dương, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết, sản phẩm thủ công mỹ nghệ không chỉ đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn mà còn là biểu tượng của bản sắc văn hóa ngàn năm Thăng Long – Hà Nội. Ngoài việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển sản phẩm gắn với thương hiệu, cần hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu chủ thể, chỉ dẫn địa lý, tổ chức hội chợ, triển lãm trong và ngoài nước, đẩy mạnh chương trình OCOP.

Đặc biệt, cần hỗ trợ doanh nghiệp và làng nghề tiếp cận các nền tảng thương mại điện tử, có chính sách khuyến khích thế hệ trẻ kế tục theo truyền thống của cha ông. Theo đó, cần có chính sách đãi ngộ, vinh danh nghệ nhân, hỗ trợ về kinh tế và điều kiện làm việc,… Cùng với đó là tăng cường xúc tiến thương mại, tổ chức triển lãm, các hội chợ thủ công mỹ nghệ để đưa các sản phẩm đến gần với người tiêu dùng và thị trường quốc tế.