Thêm hành lang pháp lý bảo vệ người yếu thế

Để chuẩn bị tốt cho vai trò mới này, ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó viện trưởng VKS TP.HCM, cho biết VKS đã triển khai, phối hợp VKS các khu vực từng bước tuyên truyền, chuẩn bị cơ sở vật chất, con người để thực hiện, đảm bảo việc tiếp nhận và xử lý thông tin một cách nhanh chóng, thông suốt, và chủ động.

ẢNH: GIA KHÁNH

BẢO VỆ QUYỀN LỢI CHÍNH ĐÁNG

Trao đổi với PV Thanh Niên, nhiều chuyên gia rất đồng tình và mong khi nghị quyết có hiệu lực thi hành, tính hiệu quả sẽ cao.

Luật sư (LS) Nguyễn Thị Bích Loan, người có nhiều năm tham gia Tổ trợ giúp pháp lý cho người khuyết tật thuộc Chi bộ 9 Đoàn LS TP.HCM, rất ủng hộ tinh thần của NQ số 205. Với nhiều năm tham gia tư vấn, hỗ trợ pháp lý cho người khuyết tật, bà luôn cảm nhận được sự thiếu thốn không chỉ về đời sống vật chất, mà còn về kiến thức pháp luật, khiến các em khó có thể tự đứng ra khiếu kiện, khiếu nại để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Theo LS Loan, bà day dứt, xót xa mãi về điều kiện vệ sinh, chất lượng bữa ăn của trẻ em ở một trường câm điếc (xin được giấu tên) mà bản thân đã tiếp nhận thông tin, hình ảnh. Cụ thể, dù phụ huynh đã đóng phí khá cao cho bữa ăn, nhưng các cháu thì không thể nói được với cha mẹ về sự “kém chất lượng” của thức ăn. Các giáo viên thì sợ bị trù dập, nên chỉ âm thầm chụp ảnh (bữa ăn chỉ lèo tèo vài miếng đậu hũ) gửi cho LS mà không thể làm gì hơn. “Nếu như có NQ 205 từ ngày đó, qua thông tin của LS và báo chí, VKS có thể khởi kiện vụ việc này”, LS Loan bộc bạch.

LS Loan chia sẻ thêm, có trường hợp người khiếm thị khi bố mẹ qua đời đã bị mấy anh chị em trong gia đình âm thầm bán nhà là di sản thừa kế của cha mẹ để lại, không chia cho người em khuyết tật rồi đưa em vô chùa sống. “Người em này còn không biết cả đường về nhà, huống chi khởi kiện. Những vụ này nghe rất đau lòng, nhưng khó có ai đứng ra giúp họ đòi quyền lợi cho mình. Khi NQ 205 đi vào cuộc sống, VKS sẽ đứng ra giúp người yếu thế khởi kiện khi có thông tin”, LS Loan nói.

Cũng theo LS Loan, khi NQ 205 có hiệu lực, vấn đề còn lại là làm sao để những người yếu thế biết được khi nào quyền lợi của bản thân bị xâm hại và yêu cầu VKS khởi kiện dân sự. “NQ này chắc chắn cần phải được hướng dẫn cụ thể. Nhóm LS chúng tôi cũng phải nghiên cứu để tuyên truyền đến người khuyết tật. Nhưng trước mắt, chúng tôi vẫn mừng vì nhóm người yếu thế, trong đó có người khuyết tật, sẽ có thêm một kênh để tiếp cận về quyền dân sự”, LS đúc kết.

Tượng tự, LS Đào Thị Bích Liên, Chi hội LS, Hội bảo vệ quyền trẻ em TP.HCM, khẳng định bảo vệ nhóm người dễ bị tổn thương, trong đó có phụ nữ, trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc nuôi con nhỏ… là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Tuy nhiên về trách nhiệm, vai trò khởi kiện của các cơ quan, tổ chức, cá nhân chưa thực sự hiệu quả. “Vẫn còn xảy ra vụ việc xâm phạm các quyền dân sự của chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương, nhưng trước đây chưa rõ chủ thể được giao thực hiện việc khởi kiện hoặc chưa được các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thực sự quan tâm, chủ động yêu cầu khởi kiện. Thông qua NQ 205, hy vọng quyền dân sự nhóm chủ thể này sẽ được bảo vệ triệt để”, LS Liên mong mỏi.

ẢNH: GIA KHÁNH

VKS ĐANG CHỦ ĐỘNG KIẾN NGHỊ KHỞI KIỆN

Chia sẻ thêm, ông Trần Minh Ngọc, Viện trưởng VKS khu vực 7, TP.HCM, cho hay về trình tự, thủ tục để VKS khởi kiện vụ án dân sự công ích, thì theo NQ 205, sau khi VKS tiếp nhận thông tin, nếu thấy có căn cứ, VKS sẽ thụ lý, tiến hành các biện pháp kiểm tra, xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ.

“Khi xác định có hành vi xâm phạm quyền dân sự của chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công, VKS sẽ thông báo, và kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền, trách nhiệm khởi kiện thực hiện việc khởi kiện. Trường hợp cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện và có đề nghị VKS hỗ trợ thì VKS hỗ trợ việc khởi kiện. Trường hợp vụ án không có người khởi kiện, hoặc VKS không nhận được văn bản trả lời của cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền, trách nhiệm khởi kiện thì VKS xem xét, quyết định việc khởi kiện vụ án dân sự công ích”, ông Ngọc nhấn mạnh.

Ông Ngọc cho hay, thông qua công tác kiểm sát, VKS khu vực 7 đã phát hiện một số hành vi xâm phạm lợi ích công, chiếm giữ trái phép đất công mà UBND TP.HCM giao cho Hợp tác xã H.T thuộc Công ty C.X quản lý. Tuy nhiên, có một phần diện tích đã bị một số hộ gia đình lấn chiếm, xây dựng nhà kiên cố trái phép (33 căn nhà), VKS khu vực 7 đã kiến nghị Công ty C.X khởi kiện, nếu công ty này không khởi kiện thì VKS khu vực 7 sẽ xem xét khởi kiện theo NQ 205.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó viện trưởng VKS TP.HCM, nêu nguồn thông tin về vụ án dân sự công ích chính là từ thông tin do cơ quan, tổ chức, cá nhân gửi đến VKS; thông tin từ phương tiện truyền thông hoặc dư luận xã hội; thông tin do VKS phát hiện qua giải quyết vụ án, vụ việc khác; nguồn thông tin hợp pháp khác. “NQ giao quyền khởi kiện cho VKS, nhưng chúng ta phải nhận thức rằng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhóm chủ thể này là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị, các cơ quan ban ngành và xã hội. Phải nhận thức đúng, để từ đó phối hợp thực hiện”, ông Tuấn nhìn nhận.

Đồ họa: Trg.T.Nhi