Giữ mạch nguồn giữa nhịp thở hiện đại của đô thị Đà Nẵng

Tại các xã miền núi Đà Nẵng tiếng trống chiêng, nhịp điệu tung tung da dá của người Cơ Tu, Ca Dong, Giẻ Triêng… vẫn vang lên trong những dịp lễ hội. Giữa dòng chảy mạnh mẽ của du lịch và kinh tế thị trường, những âm thanh ấy như nhắc nhở rằng Đà Nẵng không chỉ có biển và pháo hoa mà còn có cả đại ngàn với chiều sâu văn hóa hàng trăm năm.

Lớp trẻ vùng cao ngày nay mang trong mình hai luồng cảm xúc khát vọng hòa nhập và mong muốn giữ lấy bản sắc riêng. Trong những ngôi nhà Gươl mới xây, nhiều thanh niên Cơ Tu vừa học công nghệ thông tin, du lịch, vừa quay trở lại học cách đan gùi, dệt thổ cẩm, chế tác nhạc cụ truyền thống từ chính cha mẹ mình.

Họ hiểu rằng bản sắc không phải sợi dây níu chân, mà là gia tài của tổ tiên. Và nếu biết cách nuôi dưỡng, gìn giữ, thì văn hóa hoàn toàn có thể trở thành sinh kế, chứ không chỉ là ký ức.

Những năm gần đây, các mô hình phát triển du lịch cộng đồng ở các xã vùng cao đã mở ra cánh cửa mới cho đồng bào nơi đây. Du khách đến Đà Nẵng không chỉ đi biển, mà còn tìm đến bản làng để nghe già làng kể chuyện sử thi, tham gia dệt thổ cẩm, thưởng thức điệu múa truyền thống quanh bếp lửa, trải nghiệm ẩm thực núi rừng hay nghỉ homestay giữa không gian đại ngàn.

Mặt khác, khi mạng xã hội bùng nổ mạnh mẽ, nhiều người trẻ Cơ Tu đã chọn cách trở về làng nhen nhóm ý tưởng lập trang cộng đồng trên các nền tảng mạng xã hội để giới thiệu, quảng bá hình ảnh, câu chuyện độc đáo về dân tộc mình.

Những năm qua, chỉ với chiếc điện thoại thông minh, Cơlâu Cao (27 tuổi) đã rong ruổi khắp các bản làng, ghi lại những khoảnh khắc đẹp về văn hóa, con người Cơ Tu đưa lên mạng xã hội.

Anh chọn cho mình cách tiếp cận riêng trong hành trình nỗ lực góp sức giữ gìn và lan tỏa giá trị bản sắc quê hương miền núi. Trong đó, định hướng đưa văn hóa Cơ Tu lên các nền tảng mạng xã hội giúp người xem có thêm điểm nhìn mới mẻ, đầy đủ và lôi cuốn về đồng bào Cơ Tu ở miền tây xứ Quảng.

Tất cả, được chàng trai trẻ sắp xếp theo trình tự “câu chuyện bản làng” kể cho khán giả của mình, mang đến góc nhìn vừa hiện lại, vừa truyền thống đầy thú vị.

Cơlâu Cao bảo là người con Cơ Tu, luôn cảm nhận sâu sắc rằng văn hóa của dân tộc mình vừa đẹp, vừa độc đáo. Thay vì để những giá trị ấy chỉ nằm trong sách báo hay trong ký ức của thế hệ trước, mình có thể kể lại và lan tỏa trên mạng xã hội.

Đà Nẵng hiện đại, nhưng không lãng quên gốc rễ

Già làng Bríu Pố ở xã vùng cao Tây Giang từ lâu đã được xem như “bộ từ điển sống” của cộng đồng Cơ Tu. Mỗi câu chuyện, mỗi bài hát lý, từng đường dao tạc tượng của già đều chứa đựng ký ức của cả một tộc người.

Trong căn Gươl cũ, già Pố thường ngồi bên bếp lửa, kiên trì chỉ dạy cho con cháu cách đan chiếc gùi Cơ Tu sao cho cân đối, hay vì sao mỗi dịp lễ hội lại phải dâng nếp thơm cho thần núi.

“Giữ được văn hóa không chỉ là giữ một phong tục hay một nghi lễ, mà là giữ được tinh thần của dân tộc mình. Người Cơ Tu có thể sống thiếu nhiều thứ, nhưng không thể sống thiếu tiếng chiêng và bộ váy áo truyền thống. Bởi tiếng chiêng không chỉ để vui hội mà còn là tiếng nói kết nối cộng đồng, tiếng gọi về cội nguồn”, già Pố nói.

Điều đáng quý nhất là sự nhìn nhận sâu sắc của chính quyền thành phố, phát triển là cần thiết, nhưng không thể đánh đổi bản sắc.

Nhiều chương trình đã được khởi động như xây dựng không gian văn hóa đặc trưng Cơ Tu gắn với du lịch sinh thái, phục dựng lễ hội truyền thống, đào tạo thanh niên bản địa làm hướng dẫn viên văn hóa, khuyến khích các nghệ nhân truyền nghề cho thế hệ trẻ…

Nhờ đó, dòng chảy văn hóa thiểu số không còn lặng lẽ mà hòa vào nhịp sống đô thị theo một cách hài hòa, bền vững. Những bản làng vùng cao giờ đây không đứng ngoài sự phát triển của thành phố, mà trở thành một “mảnh ghép độc đáo” trong bức tranh Đà Nẵng hiện đại.

Trong tương lai, khi du khách nhắc đến Đà Nẵng, họ sẽ không chỉ nhớ đến những bãi biển nổi tiếng hay lễ hội pháo hoa bên sông Hàn hay những di sản văn hóa thế giới mà còn nhớ đến màu sắc thổ cẩm rực rỡ, tiếng cồng chiêng vọng giữa núi, vòng tay múa tung tung da dá và câu chuyện về một thành phố biết trân quý những giá trị lâu đời, không lãng quên gốc rễ.