Có người kể rằng, nếu muốn hiểu tâm hồn của một vùng đất, hãy đi tìm món ăn mà người dân dành cho buổi sáng. Ở Kon Tum, giữa se lạnh đầu ngày, đã gặp một món ăn vừa lạ vừa quen: cá nục kho măng ăn với xôi. Một món nghe như lời thì thầm của biển gửi vào đại ngàn, một sự kết duyên của hai miền tưởng như chẳng bao giờ có dịp chạm nhau.
Chuyện món ăn bắt đầu từ một sớm Kon Tum còn mờ sương
Sương núi còn lững thững trên những mái nhà sàn, con đường hướng về phía Đăk Bla êm như một tiếng thở dài. Bên bếp lửa đỏ hồng, nồi cá nục kho măng đang liu riu, hương thơm dìu dịu lan ra như mời gọi người lữ khách. Cá nục, đứa con của biển, đã vượt nghìn cây số từ vùng duyên hải miền Trung, ngược đèo Lò Xo, vượt đỉnh Ngọc Linh để đến với đất này.
Trong câu chuyện của món cá nục kho măng, thấy hình ảnh của núi và biển bước đi cạnh nhau
Ảnh: Đức Nhật
Măng, quà tặng của rừng, lại mang vị chua thanh, hơi giòn, như dáng núi cao vững chãi mà dịu dàng. Khi hai thứ gặp nhau trong một nồi kho, chẳng khác nào cuộc gặp gỡ của hai nhịp điệu: nhịp sóng biển và nhịp gió ngàn.
Món kho nói gì với người ăn?
Cá nục kho măng ở Kon Tum không đậm vị cay của miền biển, cũng không quá nồng nàn như kho truyền thống vùng xuôi. Người bản địa kho nhẹ tay, để vị cá giữ được chút ngọt của nước mặn, để măng giữ lại độ chua vừa phải của núi rừng.
Khi gắp một miếng cá, ta nghe đâu đó tiếng sóng vỗ miệt mài. Khi cắn miếng măng, như nghe tiếng rừng thì thầm gọi gió. Món ăn đưa ta đi từ biển vào rừng, từ rừng về biển, ngay trên đầu lưỡi.
Ăn với xôi – vì sao?
Người Kon Tum thường chọn xôi, chứ không phải cơm, để đi cùng cá nục kho măng. Xôi dẻo như đất bazan màu mỡ, dẻo như nghĩa tình của đồng bào các dân tộc nơi này. Khi xôi gặp nước kho, nó thấm chậm rãi, từ tốn, như cách núi rừng đón nhận những cơn mưa đầu mùa.
Người Kon Tum thường chọn xôi để ăn cùng cá nục kho măng
Ảnh: Linh Phạm
Một miếng xôi, một ít măng, chút cá nục… là đủ cho một buổi sáng ấm bụng, đủ cho một người khách phương xa hiểu rằng:
Kon Tum là nơi biển tìm được chỗ trú chân trong lòng núi.
Món ăn và một triết lý mở ra về sự giao thoa
Cá nục kho măng ở Kon Tum giống như bài học về sự hòa hợp trong cuộc sống. Núi và biển khác nhau, nhưng gặp nhau trong một nồi cá kho. Các nền văn hóa khác nhau, nhưng cùng gắn vào chiếc mâm gỗ buổi sáng. Những giá trị tưởng đối lập, nhưng khi biết cách “kho” cùng nhau, lại tạo nên điều độc đáo.
Cá nục đã vượt nghìn cây số từ vùng duyên hải miền Trung, ngược đèo Lò Xo, vượt đỉnh Ngọc Linh để đến với Kon Tum
Ảnh: Thiện Nhân
Đó cũng là triết lý của phát triển hôm nay: đừng giới hạn mình trong biên giới địa lý hay thói quen cố hữu. Những giá trị từ nơi xa có thể tìm thấy mảnh đất mới để nở hoa. Những ý tưởng từ bên ngoài có thể hòa vào bản sắc bản địa mà không làm phai nhạt căn cốt của cộng đồng.
Kon Tum – nơi núi đặt tay lên vai biển
Trong câu chuyện của món ăn, thấy hình ảnh của núi và biển bước đi cạnh nhau. Núi cho biển nơi dừng chân, biển cho núi hơi thở mới. Con người cũng vậy, khi học cách lắng nghe, tiếp nhận và sẻ chia, sẽ tạo nên những giá trị mới, bền vững và bao dung hơn.
Và có lẽ, khi ngồi bên nồi cá nục kho măng liu riu trên bếp, ta sẽ chợt hiểu một điều đơn giản: cuộc sống đôi khi chỉ cần biết kho chậm lại, để ngấm sâu hơn.
Nguồn: thanhnien.vn
