Để vỉa hè, lòng đường ở TP.HCM không bị ‘nuốt chửng’

Theo ghi nhận của PV Thanh Niên, vỉa hè đường Nguyễn Xí (đoạn từ đường Phạm Văn Đồng đến đường Nơ Trang Long, P.Bình Lợi Trung, TP.HCM) không còn chỗ trống dành cho người đi bộ. Toàn bộ vỉa hè bị chiếm dụng làm chỗ buôn bán của các cửa tạp hóa, thực phẩm, rau củ quả. Thậm chí, nhiều người bán hàng rong tràn xuống lòng đường, dẫn đến kẹt xe. Tình trạng lấn chiếm vỉa hè trên đoạn đường này kéo dài hơn 10 năm qua nhưng chính quyền địa phương vẫn chưa có giải pháp xử lý dứt điểm.

Khu vực này vốn là một chợ tự phát. Đến năm 2022, đoạn đường nói trên được mở rộng lên 30 m với 6 làn xe, vỉa hè rộng hơn 3 m, tạo diện mạo khang trang, xe cộ đi lại thuận tiện. Thế nhưng, người dân chưa vui mừng được bao lâu thì khu chợ tự phát lại càng hoạt động rầm rộ hơn, vỉa hè từ chỗ dành cho người đi bộ trở thành nơi bày biện hàng hóa. Thậm chí, có cửa hàng còn chằng dây từ mép nhà ra sát lề đường để chiếm dụng, coi như “chủ quyền” riêng. Không chỉ làm mất trật tự đô thị, các hộ buôn bán thực phẩm tươi sống như tôm, cá, gia cầm còn xả nước chảy xuống lòng đường, gây mất vệ sinh môi trường, tiềm ẩn rủi ro an toàn thực phẩm.

Nếu như vỉa hè đường Nguyễn Xí bị “nuốt chửng” thì các tuyến đường xung quanh chợ Bà Chiểu (P.Gia Định) như Bùi Hữu Nghĩa, Vũ Tùng, Trịnh Hoài Đức… bị lấn chiếm luôn cả lòng đường để thành nơi họp chợ.

Đặc biệt, đường Trịnh Hoài Đức cạnh lăng Tả quân Lê Văn Duyệt (di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia) trở thành khu chợ tự phát với đủ loại trái cây, hoa, quần áo, thực phẩm, đồ gia dụng… Mỗi khi có lực lượng trật tự đô thị túc trực, người bán hàng chỉ dám bày biện trên vỉa hè, nhưng khi vắng bóng lực lượng chức năng thì họ liền tràn xuống lòng đường. Riêng đường Bùi Hữu Nghĩa, một vài cửa hàng bán ba lô, va li và phụ kiện thời trang bày ra tới giữa đường, người dân qua đây chỉ biết lắc đầu ngao ngán.

Ai chịu trách nhiệm xử lý ?

Những tuyến đường kể trên chỉ là điển hình, bởi theo đánh giá của Sở Xây dựng TP.HCM, trên địa bàn vẫn tồn tại tình trạng lấn chiếm, sử dụng trái phép lòng đường, vỉa hè để buôn bán, đậu xe, tập kết vật liệu xây dựng, rác thải. Những hành vi này ảnh hưởng xấu đến mỹ quan đô thị và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Các tuyến đường bị lấn chiếm lòng đường, vỉa hè phức tạp trong thời gian gần đây còn có đường An Dương Vương (đoạn qua P.An Lạc và P.Bình Phú), đường Hồng Bàng, đường Đặng Thái Thân (P.Chợ Lớn), đường Hùng Vương (P.An Đông), đường Cống Quỳnh (P.Bến Thành, khu vực chợ Thái Bình), đường Tô Hiệu (P.Phú Thạnh)…

Thực trạng lấn chiếm phức tạp nhưng Sở Xây dựng cho biết theo quy định hiện hành, sở không có chức năng trực tiếp kiểm tra, xử phạt các hành vi vi phạm trật tự lòng, lề đường, vỉa hè. Khi phát hiện hoặc tiếp nhận phản ánh của người dân, Sở Xây dựng sẽ tổng hợp, chuyển thông tin đến Công an TP.HCM và chính quyền địa phương có thẩm quyền để tổ chức kiểm tra, xử lý theo quy định.

Sở Xây dựng đề nghị Công an TP.HCM, UBND phường, xã và lực lượng an ninh cơ sở tăng cường tuần tra, kiểm tra thường xuyên tại các tuyến nêu trên, kiên quyết xử lý dứt điểm, không để phát sinh tái lấn chiếm sau khi đã xử lý.

Theo quy định hiện hành, hành vi lấn chiếm lòng lề đường, vỉa hè bị xử phạt từ 500.000 đồng đến 15 triệu đồng đối với cá nhân; với tổ chức vi phạm, mức xử phạt tăng gấp đôi. Sở Xây dựng cho biết các cơ quan có thẩm quyền xử lý gồm công an, UBND cấp xã, thanh tra chuyên ngành.

Lãnh đạo một số phường khu vực trung tâm TP.HCM nêu khó khăn lớn nhất hiện nay là sau khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1.7, lực lượng trật tự đô thị đã giải tán. Các phường, xã không còn lực lượng chuyên trách về trật tự đô thị, công việc dồn về Phòng Kinh tế – Hạ tầng – Đô thị. Thế nhưng, nhân sự của phòng này ít, phải chia ra nhiều lĩnh vực nên không đủ lực lượng xử lý trên địa bàn rộng, phức tạp về lấn chiếm vỉa hè, lòng đường.

UBND phường nói gì ?

Ông Nguyễn Thành Phát, Phó chủ tịch UBND P.Bến Thành, cho biết sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, thẩm quyền quản lý tuyến đường, lòng đường, vỉa hè hiện chưa phân cấp về phường mà đang thuộc cấp thành phố, cơ quan tham mưu là Sở Xây dựng TP.HCM.

Trả lời Báo Thanh Niên về tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường dẫn đến ùn tắc trên đường Nguyễn Xí, ông Nguyễn Thành Danh, Chánh văn phòng UBND P.Bình Lợi Trung, thừa nhận chợ tự phát trên tuyến đường này hình thành từ rất lâu, có tình trạng các hộ tràn xuống lòng đường buôn bán.

Về nguyên nhân kẹt xe, phường lý giải từ ngày 1.9, cầu Bình Triệu 1 thi công sửa chữa nên lưu lượng xe từ khu vực Thủ Đức (cũ) và Bình Dương (cũ) đi vào trung tâm thành phố đổi hướng di chuyển từ cầu Bình Lợi vào đường Phạm Văn Đồng, đường Nguyễn Xí và ngược lại. Bên cạnh đó, từ đầu tháng 9.2025, học sinh, sinh viên bắt đầu nhập học nên lưu lượng xe tăng đột biến vào khung giờ cao điểm buổi sáng và buổi chiều, lượng xe đông tại giao lộ khi dừng chờ đèn đỏ.

UBND P.Bình Lợi Trung cho biết đã chỉ đạo công an phường phối hợp Phòng Kinh tế – Hạ tầng – Đô thị, lực lượng an ninh cơ sở phường thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở và cho các hộ kinh doanh, buôn bán trên tuyến đường Nguyễn Xí cam kết không vi phạm trật tự lòng lề đường. Công an phường đã lập biên bản xử phạt 18 vụ với số tiền 13,5 triệu đồng. Trong thời gian tới, phường sẽ tiếp tục kiểm tra, xử lý các hộ kinh doanh, buôn bán lấn chiếm vỉa hè, tràn xuống lòng đường.

Về tình trạng bát nháo trên đường Trang Tử, UBND P.Chợ Lớn cho biết đoạn từ đường Xóm Vôi về đường Nguyễn Thị Nhỏ thuộc địa bàn giáp ranh giữa 2 phường Bình Tây và Chợ Lớn quản lý. Phía bên hông bến xe buýt Chợ Lớn thuộc P.Bình Tây không có nhà dân, lề đường hẹp nên người dân chiếm dụng lòng đường, vỉa hè làm nơi để hàng hóa và buôn bán trái cây. Người bán hàng thường xuyên di chuyển qua lại giữa hai phường để né tránh lực lượng chức năng, gây khó khăn trong công tác kiểm tra, xử lý.

Trước tình trạng trên, UBND 2 phường Chợ Lớn và Bình Tây phối hợp kiểm tra, xử lý đồng bộ, hạn chế tình trạng người bán di chuyển qua lại giữa 2 địa bàn. Ngoài ra, công an 2 phường Chợ Lớn, Bình Tây và Đội CSGT Chợ Lớn (thuộc Phòng CSGT Công an TP.HCM) đã ký biên bản phối hợp xử lý chợ tự phát tại khu vực bến xe buýt Chợ Lớn, tuyến đường Trang Tử. (còn tiếp)