Miễn học phí nhưng nhà trường ‘liên kết’ rồi thu thêm vài triệu: Bao giờ hết cảnh?

Trao đổi một số chính sách lớn thời gian qua liên quan đến giáo dục, y tế, Tổng Bí thư nêu rõ, cấp phường, xã phải nắm bắt chi tiết, cụ thể nhu cầu trường học, y tế trên địa bàn để chuẩn bị về cơ sở vật chất, trang thiết bị…

Tổng Bí thư cũng ghi nhận, qua trao đổi với lãnh đạo TP.Hà Nội, cử tri, cho thấy còn tình trạng “Nhà nước miễn học phí, nhưng trường lại bày ra nhiều thứ khác thu tiền nhiều hơn”.

ẢNH: GIA HÂN

“Nhà nước miễn học phí có 1 – 2 triệu thôi, nhưng nhà trường lại liên kết với các công ty để đưa người ngoài vào dạy ngoại ngữ, AI, nhạc, thể dục… rồi thu tiền, các cháu phải đóng thêm vài triệu”, Tổng Bí thư nói và nhấn mạnh: “Không thể biến trường học thành nơi dịch vụ được. TP.Hà Nội phải kiểm tra vì hiện tượng này không đúng bản chất giáo dục”.

Bài viết trên cùng những phát biểu của Tổng Bí thư nhanh chóng được chia sẻ mạnh mẽ trong cộng đồng phụ huynh, trên nhiều nền tảng mạng xã hội.

Không chỉ phụ huynh tại Hà Nội, nhiều phụ huynh tại TP.HCM và nhiều địa phương đều cho biết đây là thực tế của nhiều năm học qua, cứ đầu năm học, phụ huynh khắp nơi lên tiếng, mong tình hình được thay đổi nhưng rồi đâu lại vào đó.

“Miễn học phí nhưng phí các môn tự nguyện, liên kết làm khổ phụ huynh”

Đầu năm học 2025-2026, Báo Thanh Niên có loạt bài “Tiếp tục bức xúc vì ‘môn tự nguyện’, liên kết”, phản ánh câu chuyện quen thuộc của các năm trước tái diễn khi phụ huynh bức xúc với thời khóa biểu của con em xen nhiều “môn tự nguyện”, liên kết phải đóng tiền. Và đặc biệt, cứ đến đầu năm học, phụ huynh phải bức xúc về việc sắp xếp thời khóa biểu, tổ chức các “môn tự nguyện”, liên kết chưa thỏa đáng.

Bởi các môn học liên kết này không tổ chức hết vào tiết cuối cùng trong ngày, hoặc vào chiều thứ sáu hay sáng thứ bảy, mà sắp xếp xen kẽ với các môn học bắt buộc trong chương trình. Điều này khiến cho nếu phụ huynh không đăng ký cho con học, thì cũng khó lòng yên tâm khi không biết con sẽ có ai quản lý, con được tổ chức hoạt động giáo dục gì trong lúc các bạn khác đi học? Bên cạnh đó, phụ huynh lo ngại con bị “để ý”, “có chỗ đứng khác trong tập thể” nếu không đăng ký học. Còn lại, nếu đăng ký học hết tất cả các môn liên kết, thì gánh nặng tài chính đè lên vai cha mẹ, đặc biệt những gia đình có 2-3 con, làm công nhân, là lao động bình thường.

Nhiều bạn đọc Báo Thanh Niên cho biết mừng khi Nhà nước miễn học phí cho tất cả trẻ em, học sinh cả nước, từ mầm non tới hết THPT, thế nhưng các khoản phí “môn tự nguyện”, liên kết mới thật sự làm khổ phụ huynh. Như phụ huynh vu29049 cảm thán: “Miễn học phí chính khóa, nhưng phí các môn ngoại khóa liên kết mới thật sự làm khổ phụ huynh là những người lao động bình thường”.

Bạn đọc Tính Phạm đồng tình: “Học phí miễn chẳng được bao nhiêu. Nhưng tiền đóng cho các môn liên kết lên tới 2 triệu đồng mỗi tháng. Càng ngày phụ huynh càng nặng gánh”. Phụ huynh nguyenvandien1958 bày tỏ: “Không học thêm nhưng học thêm các môn tự nguyện đóng tiền thì quá cha tiền học thêm”. Theo phụ huynh này, hiện nay có con đi học thì các khoản tiền phải đóng đè nặng lên phụ huynh chạy cơm từng bữa.

ẢNH: PHỤ HUYNH CUNG CẤP

Bao giờ hết cảnh bức xúc vì các môn tự nguyện, liên kết?

Đáng chú ý, nhiều phụ huynh cho biết thông tin về các “môn tự nguyện”, môn liên kết này chưa thật sự được minh bạch, công khai. Phụ huynh nào có con đi học đều mong sự minh bạch trong giáo dục nên bắt đầu từ việc nhà trường công khai chương trình, các đơn vị liên kết, giới thiệu môn học, cam kết chất lượng…

Ví dụ cuối năm học trước, hoặc đầu năm học này, nhà trường mời phụ huynh tới công khai, giới thiệu thông tin, giải đáp cụ thể thông tin về các môn tự nguyện, môn liên kết, phụ huynh học sinh nếu thấy hiệu quả, minh bạch, có thể không ngần ngại đăng ký cho con, tùy vào khả năng của mình. Còn lại, trong thực tế, có nhiều trường có vẻ chỉ “miễn cưỡng” giới thiệu thông tin khi vấp phải sự phản ứng từ phụ huynh.

Gửi ý kiến về Báo Thanh Niên, nhiều bạn đọc góp ý các sở GD-ĐT nên mạnh dạn triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018, nghiêm cấm các hoạt động giáo dục thu tiền liên kết các trung tâm. Thay vì tận thu phụ huynh trong bối cảnh kinh tế khó khăn thì các trường nên tập trung vào dạy tốt Chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo tinh thần của Bộ GD-ĐT và Bộ Chính trị.

Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo tại buổi tiếp xúc cử tri Hà Nội sau kỳ họp 10 Quốc hội khóa XV, ngày 15.12 “Không thể biến trường học thành nơi dịch vụ được. TP.Hà Nội phải kiểm tra vì hiện tượng này không đúng bản chất giáo dục”.

Trường học không thể bị biến thành nơi dịch vụ. Phụ huynh nhiều địa phương trong cả nước đang trông chờ động thái tiếp theo của các sở GD-ĐT, để không phải mỗi năm những bức xúc về các môn liên kết, tự nguyện của các bậc làm cha mẹ chỉ được ào lên một lúc những ngày đầu năm học, rồi lại như đá ném ao bèo, đâu lại vào đó, bởi họ không còn lựa chọn nào khác.