Rối loạn nhận thức ở người cao tuổi: Đừng chủ quan với tình trạng “nhớ nhớ – quên quên”

Khi bước vào tuổi già, nhiều người cao tuổi và gia đình thường xem nhẹ tình trạng hay quên, cho rằng đây là quy luật lão hóa tự nhiên. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, sự suy giảm trí nhớ vượt quá mức sinh lý có thể là dấu hiệu sớm của rối loạn nhận thức – một vấn đề sức khỏe tâm thần ngày càng phổ biến.

Theo TS.BS Nguyễn Thị Phương Mai – Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, rối loạn nhận thức là tình trạng suy giảm các chức năng như trí nhớ, tư duy, ngôn ngữ, định hướng và khả năng sinh hoạt hằng ngày, vượt quá quá trình lão hóa thông thường.

Thống kê cho thấy, năm 2020 thế giới có hơn 55 triệu người mắc sa sút trí tuệ; con số này dự kiến tăng lên 139 triệu vào năm 2050. Với rối loạn nhận thức nhẹ, tỷ lệ mắc ở người từ 65 tuổi trở lên dao động 10-20% và có xu hướng gia tăng theo tuổi.

Rối loạn nhận thức được chia thành hai mức độ. Rối loạn nhận thức nhẹ khiến người bệnh vẫn sinh hoạt tương đối độc lập nhưng đã suy giảm rõ rệt trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng tập trung. Khoảng 1/3 trường hợp có thể tiến triển thành sa sút trí tuệ trong vòng 5 năm. Rối loạn nhận thức nặng (sa sút trí tuệ) ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tự chăm sóc, trong đó bệnh Alzheimer chiếm khoảng 60-70% ca bệnh.

Các dấu hiệu cảnh báo gồm: quên thường xuyên các sự việc mới xảy ra, hỏi lặp lại nhiều lần; khó tìm từ khi giao tiếp; lúng túng với công việc quen thuộc; nhầm lẫn thời gian, địa điểm; thay đổi tính cách, dễ cáu gắt hoặc thu mình.

ThS.BS Dương Thị Tố Uyên cho biết, một người bệnh nam 69 tuổi nhập viện vì hay quên, dễ cáu gắt, được chẩn đoán sa sút trí tuệ Alzheimer với điểm MMSE 18, dù vẫn còn khả năng tự chăm sóc cơ bản.

Các bác sĩ khuyến cáo, người cao tuổi và gia đình cần theo dõi sát những thay đổi về trí nhớ, hành vi và khả năng sinh hoạt. Khám sớm không chỉ giúp làm chậm tiến triển bệnh mà còn nâng cao chất lượng sống, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội.