CIA cải tổ mạng lưới đối phó Trung Quốc

CNN ngày 11.12 dẫn nhiều nguồn tin tiết lộ CIA đang cải tổ cách đào tạo và quản lý mạng lưới điệp viên nhằm tập trung nhiều hơn vào các đối thủ như Nga, Iran và đặc biệt là Trung Quốc, nước được xem là thách thức lớn nhất của cơ quan này.

Tình báo Mỹ bị “lụt nghề”

Động thái đánh dấu bước chuyển biến rõ rệt của CIA sau 2 thập niên chú tâm vào nhiệm vụ chống lại các tổ chức cực đoan Hồi giáo. Giới phân tích cho rằng việc tập trung lớn vào chống khủng bố đã khiến bộ phận gián điệp truyền thống của CIA bị suy yếu. Hồi năm 2020, Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ đánh giá rằng cộng đồng tình báo xem các nhiệm vụ tình báo truyền thống là thứ yếu so với việc chống khủng bố.

Từ sau vụ khủng bố 11.9.2001, các điệp viên được tự do hơn trong việc luân chuyển sang những mảng nhiệm vụ khác nhau thay vì tập trung vào một mảng. Các cựu sĩ quan tình báo cho rằng việc này tạo sự linh động nhưng cũng khiến điệp viên ít đào sâu vào chuyên môn của mình.

Sảnh chính trong trụ sở CIA tại bang Virginia

Trong khi đó theo chính sách mới, các trung tâm quản lý của CIA tại từng khu vực địa lý hoặc chuyên về một thách thức cụ thể sẽ có tiếng nói lớn hơn trong việc giao nhiệm vụ và đào tạo.

Cựu sĩ quan CIA Thad Troy, người từng chỉ huy đơn vị tại thủ đô nhiều nước châu Âu, đánh giá việc cài cắm các điệp viên tại một khu vực địa lý hoặc lĩnh vực chuyên môn sẽ giúp ích vì họ sẽ phát triển và hoàn thiện đúng kỹ năng về khu vực đó lâu dài. “Bạn không có được điều đó trong 6 tháng mà phải qua quá trình làm việc trong 10 năm hoặc hơn”, ông Troy nói.

Mục tiêu khó nhằn

Mặc dù sự thay đổi này không chỉ nhắm đến Trung Quốc, nhưng giới lãnh đạo CIA thừa nhận rằng Bắc Kinh là một trong những thách thức ưu tiên của cơ quan và là đề tài chủ đạo trong gần như mọi cuộc trao đổi về tương lai của CIA. Phát biểu tại một hội nghị tình báo gần đây, Phó giám đốc CIA David Cohen lưu ý cơ quan này cần “tăng cường và đồng bộ hóa nỗ lực xoay quanh Trung Quốc”.

Giới tình báo Mỹ đánh giá Trung Quốc là mục tiêu khó xâm nhập ngay cả bằng hoạt động gián điệp truyền thống lẫn thông qua công cụ kỹ thuật số. Mạng lưới tình báo Mỹ bên trong Trung Quốc, đặc biệt là tình báo con người, bị cho là đã suy yếu đáng kể vì nhiều lý do. Từ năm 2010, Bắc Kinh đã loại bỏ hàng loạt nguồn tin và đặc vụ được CIA dành nhiều năm cài cắm.

Các cựu sĩ quan cho rằng CIA cần quay trở lại với những phương pháp truyền thống, âm thầm cần thiết để thu thập tình báo đối với những nước như Trung Quốc. Với những thay đổi mới, CIA có thể có nhân sự đủ chuyên môn để triển khai đến những địa bàn xa xôi nhưng được cho là quan trọng như Tây Phi, nơi có nhiều dự án đầu tư hạ tầng của Trung Quốc.

Ngoài việc đơn thuần chỉ tuyển người thạo tiếng Hoa và đầu tư vào công nghệ, CIA cũng được kêu gọi phát triển các điệp viên với chuyên môn thích hợp trong thời gian dài để thu thập tình báo.