Indonesia: Hệ thống y tế quá tải, bệnh nhân phải tự điều trị tại nhà

Rudi Zafar, 31 tuổi, gần như không thể thở và đi lại sau khi có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 vào cuối tháng 6.

Bất chấp tình trạng sức khỏe giảm sút, trong nhiều ngày, Zafar đã đi hết bệnh viện này đến bệnh viện khác tại Bekasi, ngoại ô thủ đô Jakarta để khám bệnh. Thậm chí, Zafar đi tới tận Jakarta nhưng tất cả các bệnh viện đều đã chật kín chỗ và không thể tiếp nhận anh.

Nơi điều trị được dựng lên để điều trị cho bệnh nhân Covid-19 do tình trạng quá tải tại một bệnh viện ở Bekasi, ngoại ô Jakarta, Indonesia. Ảnh: AP

Chỉ số oxy trong máu của Zafar đã giảm xuống dưới 90%, nhưng anh không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tự điều trị tại nhà. Hàng xóm đã cung cấp bình oxy cho Zafar nhưng anh vẫn cảm thấy khó thở.

“Tình trạng sức khỏe của tôi không tiến triển. Ngực của tôi đau thắt và chỉ số oxy giảm xuống 85%”, Zafar nói với CNA vào ngày 13/7.

Zafar là một trong số những người ở Indonesia được chẩn đoán mắc Covid-19 nhưng không thể điều trị tại bệnh viện do tình trạng quá tải.

Khi Indonesia chứng kiến số ca mắc Covid-19 tăng vọt, nhiều khu vực tại quốc gia này đã có mức tăng hơn 200% số ca bệnh.

Với hơn 2,9 triệu ca nhiễm SARS-CoV-2 và hơn 77.000 ca tử vong cho đến nay, Indonesia đã vượt Ấn Độ trở thành tâm dịch Covid-19 ở châu Á. Ngày 21/7, quốc gia đông dân thứ 4 thế giới ghi nhận 33.772 ca mắc Covid-19 và số ca tử vong do dịch bệnh cao kỷ lục, với 1.383 ca.

Các chuyên gia lo ngại rằng, số ca mắc bệnh thực tế ở Indonesia có thể cao hơn con số được công bố chính thức. Họ cho rằng, số ca nhiễm virus không được ghi nhận và báo cáo đúng cách do năng lực xét nghiệm và truy vết tiếp xúc còn hạn chế.

Tiến sĩ Lia Partakusuma, Tổng thư ký Hiệp hội các bệnh viện ở Indonesia, cho biết, các bệnh viện ở Indonesia gần như kín chỗ, đặc biệt là ở đảo Java, nơi tỷ lệ lấp đầy giường bệnh của nhiều bệnh viện đã lên tới 90%.

Những người nhiễm SARS-CoV-2 ở Indonesia được khuyến khích tự cách ly tại nhà trừ khi họ mắc bệnh nặng. Để đảm bảo những người tự cách ly tại nhà vẫn được chăm sóc y tế, chính phủ đã triển khai dịch vụ y tế từ xa miễn phí cho những bệnh nhân có các triệu chứng nhẹ. Chính phủ Indonesia cho biết, dịch vụ này đã thực hiện tại Jakarta và sẽ được mở rộng sang các khu vực khác.

Hệ thống y tế quá tải

Sự gia tăng đột biến số ca mắc Covid-19 tại Indonesia xảy ra sau kỳ nghỉ lễ Idul Fitri vào giữa tháng 5. Vào dịp này, nhiều người đã về quê và tụ tập tại các điểm du lịch, bất chấp lệnh cấm đi lại. (Kỳ nghỉ lễ Idul Fitri, tên gọi khác của Eid al-Fitr, ngày lễ kết thúc tháng Ramadan của người Hồi giáo – ND).

Chính phủ Indonesia đã đoán trước được kịch bản này và bổ sung thêm 72.000 giường cách ly, khoảng 20.000 giường trong số đó đã kín chỗ trước kỳ nghỉ lễ. Tổng cộng 7.500 giường trong phòng chăm sóc đặc biệt cũng đã được bổ sung, trong đó có khoảng 2.000 giường đã kín chỗ trước lễ Idul Fitri.

Tuy nhiên, mức tăng số ca nhiễm virus sau kỳ nghỉ lễ Idul Fitri năm nay cao hơn đáng kể so với năm 2020.

Vào ngày 13/5, ngày đầu tiên của lễ Idul Fitri, Indonesia ghi nhận 3.448 ca mắc Covid-19 mới. 2 tháng sau vào ngày 13/7, số ca nhiễm SARS-CoV-2 hàng ngày đã cao hơn 13 lần, với 47.899 ca.

Số giường bệnh bổ sung và các bệnh viện dã chiến do chính phủ chuẩn bị đã nhanh chóng được lấp đầy bởi bệnh nhân Covid-19.

Sự gia tăng số ca mắc Covid-19 là một gánh nặng đối với hệ thống y tế của Indonesia, vốn đã rất mong manh so với các nước láng giềng ngay cả trước khi đại dịch bùng phát.

Theo dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới, trước đại dịch Covid-19, tại Indonesia cứ 1000 bệnh nhân sẽ có 1,2 giường bệnh, trong khi con số này ở Malaysia và Singapore lần lượt là 1,9 và 2,4.

Trong một động thái nhằm giảm áp lực lên hệ thống y tế, chính phủ Indonesia đã nhiều lần nói rằng, những bệnh nhân có các triệu chứng nhẹ không nên đến bệnh viện và chỉ những người đáp ứng các tiêu chí nhất định mới được bệnh viện tiếp nhận.

“Những người có bệnh nền, những người có nồng độ oxy trong máu dưới 95% và những người cảm thấy khó thở là những đối tượng nên được đưa đến bệnh viện”, Bộ trưởng Y tế Budi Gunadi Sadikin nói.

Tìm kiếm bệnh viện trong vô vọng

Tuy nhiên, khi các bệnh viện quá tải, ngay cả những người đáp ứng các tiêu chí trên cũng có thể không được bệnh viện tiếp nhận và họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tự cách ly tại nhà.

Mdm Kartini, 54 tuổi, gần đây đã trải qua “cuộc chiến” tìm kiếm giường bệnh cho các thành viên trong gia đình, những người có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2.

5 thành viên trong gia đình Mdm Kartini đã tự cách ly tại nhà vì không có giường bệnh và họ không xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng.

Sau khi biết về tình trạng sức khỏe của các thành viên trong gia đình, trung tâm y tế địa phương đã cho họ số điện thoại của bác sĩ.

Khi cháu trai của Mdm Kartini bắt đầu cảm thấy khó thở, phòng khám địa phương đã cố gắng tìm một bệnh viện cho anh, nhưng hoàn toàn vô ích.

“Chúng tôi đã liên hệ với bác sĩ. Cô ấy đã trả lời một vài lần nhưng sau đó cô ấy cũng mắc Covid-19 và chúng tôi nhận được ít sự hướng dẫn hơn”, Mdm Kartini nói.

Sau khi tìm kiếm không ngừng nghỉ, cuối cùng gia đình Kartini đã tìm thấy một bệnh viện cho cháu trai. “Điều này giống như việc bạn được nhận tiền thưởng và tăng lương”, Mdm Kartini nói về sự nhẹ nhõm và vui mừng của cô vào thời điểm đó.

Tuy nhiên, nồng độ oxy của chị gái Kartini đã giảm xuống còn 76%. Sau nhiều nỗ lực tìm bệnh viện nhưng vô ích, gia đình đã tự chăm sóc cho cô tại nhà. Tình trạng của chị gái Kartini ngày càng xấu đi và cuối cùng cô đã qua đời tại nhà.

“Tự cách ly tại nhà không có nghĩa là bạn sẽ an toàn. Nếu một người phải tự cách ly thì chính phủ hoặc cơ quan y tế phải theo dõi tình trạng của bệnh nhân mỗi ngày, nếu có thể”, Mdm Kartini nói.

“Không phải ai cũng có đủ khả năng để thuê dịch vụ chăm sóc tại nhà, vì vậy phải có cơ chế từ chính phủ về cách theo dõi bệnh nhân hàng ngày. Đây là lời kêu cứu”, Kartini nói thêm.

Người dân Indonesia xếp hàng chờ đổ đầy bình oxy. Ảnh: Reuters

Trên khắp đảo Java, người dân xếp hàng dài tại các địa điểm bán oxy để mua bình oxy cho người thân mắc Covid-19.

Ông Sadikin hồi tháng 6 khẳng định rằng có đủ nguồn cung oxy trên đảo Java. Tuy nhiên, vào đầu tháng 7, hàng chục bệnh nhân đã tử vong tại một bệnh viện ở Yogyakarta sau khi bệnh viện này hết oxy.

Bộ trưởng Điều phối các vấn đề Hàng hải và Đầu tư Luhut Pandjaitan cho biết, việc phân phối oxy gặp khó khăn do nhu cầu tăng gấp 3-4 lần và ông đã yêu cầu các nhà sản xuất oxy dành toàn bộ nguồn cung cho nhu cầu y tế.

“Tôi đã đến 2 nơi bán oxy nhưng tất cả đều báo hết hàng”, Faisal, một bệnh nhân mắc Covid-19 mới hồi phục, cho biết.

Ông Faisal muốn mua oxy cho cha mẹ mình, những người mắc Covid-19 và có nồng độ oxy dưới 90%.

Bệnh nhân Covid-19 tử vong tại nhà

Theo các tổ chức phi chính phủ, việc tự cách ly tại nhà, không được chăm sóc y tế và theo dõi thích hợp đã dẫn đến sự gia tăng số bệnh nhân Covid-19 tử vong tại nhà.

Trung tâm Sáng kiến Phát triển Chiến lược Indonesia (CISDI) báo cáo rằng, tại Tây Java, hơn 400 bệnh nhân Covid-19 đã tử vong trong tuần đầu tiên của tháng 7 khi đang cách ly tại nhà.

Tổ chức giám sát LaporCovid-19 đã ghi nhận 740 ca tử vong tại nhà từ tháng 6 đến ngày 21/7 ở 16 tỉnh của Indonesia. Tất cả những người đã tử vong đều là bệnh nhân mắc Covid-19.

Fariz Hibban, điều phối viên theo dõi dữ liệu của LaporCOVID-19, cho biết, trong số những ca tử vong tại nhà, có những người là người cao tuổi và vài ngày sau hàng xóm mới phát hiện ra cái chết của họ.

Trong khi Bộ Y tế Indonesia không có dữ liệu cụ thể về số lượng bệnh nhân Covid-19 chết tại nhà, trưởng bộ phận phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh thuộc Sở Y tế Jakarta Dwi Oktavia cho biết, trong vài tuần qua, thành phố đã chôn cất khoảng 300 người tử vong do Covid-19 mỗi ngày. Con số này bao gồm 30-40 trường hợp tử vong tại nhà.

“Đây là tình trạng mà chúng tôi đã thấy trong vài ngày qua. Có thể không phải tất cả những người tử vong đều đã xét nghiệm SARS-CoV-2, nhưng sau khi chết, bác sĩ hoặc nhân viên y tế sẽ hỏi những người thân trong gia đình để biết về tiền sử bệnh tật của người quá cố. Vì vậy, nếu chúng tôi nghi ngờ bệnh nhân tử vong do Covid-19, chúng tôi sẽ chôn cất thi thể theo quy trình tiêu chuẩn Covid-19”, bà Oktavia nói.

Zafar, người cuối cùng đã được nhập viện để điều trị và xuất viện khoảng 2 tuần sau đó, gửi tới một thông điệp: “Đừng coi nhẹ Covid-19. Hãy tuân thủ các quy định về y tế. Đừng coi thường căn bệnh này như thể bạn không tin nó tồn tại”.

“Trước đây, tôi không tin Covid-19 tồn tại, nhưng sau khi mắc bệnh, tôi đã thay đổi suy nghĩ. Virus có trong người tôi, ảnh chụp X-quang cho thấy phổi của tôi màu trắng. Đừng coi thường nó, hãy tuân thủ các quy định phòng dịch và giữ khoảng cách”, Zafar nói thêm./.