Việc Nhật Bản tuyên bố triển khai tên lửa ở đảo cách Đài Loan chỉ 100 km chỉ là một bước đi trong tổng thể chiến lược quân sự mà Tokyo theo đuổi để phòng ngừa rủi ro xung đột ở eo biển Đài Loan.
Từ thế trận tên lửa
Thời gian qua, Tokyo đã đẩy nhanh việc tăng cường thế trận tên lửa quanh eo biển Đài Loan. Hồi tháng 7, Nhật Bản lần đầu thử tên lửa đối hạm Type-88 do nước này tự sản xuất và có tầm bắn hơn 100 km. Tokyo đang nâng cấp phiên bản đối hạm Type-12 có tầm bắn lên đến 1.000 km. Loại tên lửa này sẽ có cả phiên bản khai hỏa từ tàu ngầm và Nhật cũng đang hướng đến tự chủ về tên lửa chống hạm được phóng từ máy bay.
Hệ thống phóng tên lửa Typhon của Mỹ trong một cuộc tập trận chung với Nhật ẢNH: REUTERS
Từ năm ngoái, Nhật Bản cũng thử nghiệm tại Mỹ loại tên lửa siêu vượt âm có tốc độ Mach 5, tức nhanh gấp 5 lần vận tốc âm thanh, đạt tầm bắn khoảng 800 km. Tốc độ Mach 5 cho phép tên lửa Nhật Bản có thể vượt qua nhiều hệ thống phòng thủ. Bên cạnh đó, Tokyo đang nâng cấp loại tên lửa này đạt tầm bắn đến 3.000 km.
Trả lời Thanh Niên, GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế – Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật) đánh giá: “Nhật Bản đang đầu tư vào các hệ thống phòng thủ tên lửa để ngăn chặn quân đội Trung Quốc nỗ lực quân sự nhằm thống nhất Đài Loan. Tokyo cũng lo ngại rằng Trung Quốc có thể sử dụng hải quân hoặc hỗn hợp tàu tuần duyên và tàu buôn để chiếm quần đảo Senkaku/Điếu Ngư mà Bắc Kinh và Tokyo đang tranh chấp. Đây là một điểm chiến lược trong chuỗi đảo thứ nhất vốn có thể giúp Nhật Bản hỗ trợ Đài Loan hoặc Philippines nếu các bên vừa nêu xảy ra xung đột với Bắc Kinh”.
Đến chiến lược quân sự lâu dài
Không chỉ là thế trận tên lửa mà Nhật Bản còn hướng đến một chiến lược quân sự tổng thể, có sự hợp tác chặt chẽ với Mỹ.
Đầu năm 2024, tờ Nikkei Asia dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ tiết lộ Washington và Tokyo phối hợp hiện đại hóa cơ cấu chỉ huy của liên minh. Trong đó, hai nước cơ cấu lực lượng thành một bộ chỉ huy tác chiến chung giám sát các lực lượng từ hải quân, thủy quân lục chiến, không quân và lục quân của Mỹ đang được triển khai tại Nhật. Hai bên cũng nâng cấp cơ chế hợp tác trong các trường hợp bất ngờ. Cơ cấu mới của quân đội Mỹ tại Nhật sẽ phối hợp chặt chẽ với lực lượng Nhật Bản – vốn dự kiến thành lập Bộ chỉ huy tác chiến chung Nhật Bản (J-JOC) mới.
Đến cuối năm ngoái, Hãng tin Kyodo đưa tin 2 nước hướng tới xây dựng kế hoạch quân sự chung để ứng phó với tình huống khẩn cấp tại Đài Loan, bao gồm việc phóng tên lửa. Theo đó, Mỹ sẽ triển khai các đơn vị tên lửa tới quần đảo Nansei thuộc các tỉnh Kagoshima và Okinawa (phía tây nam Nhật Bản), cũng như tới Philippines. Trung đoàn Thủy quân lục chiến số 12 của Mỹ, đơn vị sở hữu hệ thống pháo phản lực cơ động cao (HIMARS) và các loại vũ khí khác, sẽ được bố trí tại quần đảo Nansei. Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản dự kiến chủ yếu tham gia hỗ trợ hậu cần cho đơn vị thủy quân lục chiến Mỹ, bao gồm cung cấp nhiên liệu và đạn dược.
Đầu năm nay, tờ Sankei News dẫn một số nguồn tin đã tiết lộ thêm Mỹ và Nhật Bản đã tiến hành thử nghiệm các kế hoạch phản ứng nếu eo biển Đài Loan bùng nổ chiến sự. Việc thử nghiệm này được thực hiện qua các cuộc tập trận chung giữa hai nước thời gian qua. Điển hình, kịch bản của cuộc tập trận Keen Edge 2024 đặt giả định Trung Quốc đại lục tấn công Đài Loan và tiến hành các cuộc tấn công tên lửa vào 2 căn cứ của Mỹ ở lục địa Nhật Bản, căn cứ hải quân ở Sasebo ở Nagasaki và căn cứ không quân Iwakuni ở Yamaguchi. Kịch bản cũng đặt ra khả năng quân đội Trung Quốc đổ bộ lên đảo Yonaguni.
Tokyo không phân loại kịch bản như vậy là “tấn công trực tiếp vào Nhật Bản” để thực hiện quyền tự vệ theo hiến pháp Nhật Bản. Tuy nhiên, Tokyo có thể xem xét diễn biến như vậy đủ điều kiện là “tình huống đe dọa sự sống còn” để Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF) được phép sử dụng vũ lực theo quyền tự vệ tập thể. Đây cũng là khái niệm mà Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã đề cập khi phát biểu tại Quốc hội nước này vào ngày 8.11 khi khẳng định nếu Đài Loan bị tấn công thì có thể được coi là “một tình huống đe dọa sự sống còn của Nhật Bản”.
Liên quan vấn đề này, trả lời Thanh Niên, TS Nagao từng phân tích rằng: “Một số đảo và quần đảo của Nhật Bản chỉ cách Đài Loan khoảng 100 km. Nên về mặt giả định, nếu Trung Quốc đại lục tấn công Đài Loan, thì Mỹ có thể điều chiến đấu cơ xuất kích từ căn cứ không quân ở Okinawa (Nhật Bản) để bảo vệ Đài Loan. Trong một kịch bản như thế, Trung Quốc có thể tấn công các căn cứ không quân này ở Nhật Bản”.
Chính vì thế, Tokyo đã hình thành một chiến lược quân sự bài bản, lâu dài trong trường hợp Bắc Kinh tấn công quân sự nhằm vào Đài Bắc.
Một cuộc tấn công vào Đài Loan sẽ ảnh hưởng đến các tuyến đường biển xung quanh đảo này, nơi có hải trình của hàng hóa đến và đi từ Nhật Bản. Xung đột cũng gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế Đài Loan và Trung Quốc đại lục, trong khi cả hai đều là đối tác kinh tế quan trọng của Nhật Bản. Điều đó cũng phá vỡ chuỗi cung ứng chất bán dẫn vốn rất quan trọng đối với nền kinh tế công nghệ của Nhật Bản, chưa kể đến ngành công nghiệp quốc phòng mà Tokyo và Washington đang phụ thuộc vào để đảm bảo an ninh.
GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế – Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật)
Nguồn: thanhnien.vn
