Chọn đi lao động ở nước ngoài sau tốt nghiệp đại học, những điều cần lưu ý

Nhiều cơ hội việc làm từ thị trường lao động quốc tế

Những năm gần đây, tình trạng sinh viên mới ra trường chưa kiếm được việc hoặc làm trái ngành đang trở thành vấn đề đáng chú ý. Trong khi đó, cơ hội lao động ở nước ngoài lại khá rộng mở.

Theo Cục Thống kê, tỷ lệ thất nghiệp trong nhóm thanh niên từ 15 đến 24 tuổi trong quý 3 năm 2025 hơn 9%, tăng so với cùng kỳ năm trước.

Trước thực tế đó, Chính phủ đã đẩy mạnh các chương trình đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, xem đây là giải pháp quan trọng nhằm giải quyết việc làm và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. 

ẢNH: T.H

Bà Nguyễn Phương Thảo, chuyên viên Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Cà Mau, cho biết: “Nhóm sinh viên tốt nghiệp các ngành kỹ thuật, điện – điện tử, cơ khí, công nghệ ô tô, điều dưỡng và hộ lý đang được khuyến khích tham gia, do phù hợp với nhu cầu tuyển dụng quốc tế”.

Ông Nguyễn Minh Nghi, Trưởng bộ phận – phụ trách đưa người lao động sang nước ngoài làm việc, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Cà Mau, nhận định: “Trong bối cảnh thị trường lao động trong nước cạnh tranh gay gắt, ra nước ngoài làm việc là hướng đi khả thi. Tuy nhiên, sinh viên cần chuẩn bị kỹ về chuyên môn, kỷ luật và năng lực ngoại ngữ để tận dụng được cơ hội này”.

Hiện nay, nhiều thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Đài Loan, Singapore và một số quốc gia Trung Đông đang mở rộng tiếp nhận lao động có trình độ, mở ra cơ hội mới cho sinh viên Việt Nam.

Quyền lợi cao đi kèm với thách thức

Theo ông Nghi, nhóm lao động nước ngoài có trình độ ĐH hiện được đánh giá cao hơn hẳn so với lao động phổ thông, không chỉ ở mức lương mà còn ở quyền lợi và cơ hội phát triển nghề nghiệp.

Mức lương khởi điểm của lao động có bằng ĐH dao động từ 35–50 triệu đồng/tháng, có thể tăng lên 70–100 triệu đồng sau vài năm làm việc. “Các doanh nghiệp nước ngoài ưu tiên người có trình độ vì họ đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật và thích ứng nhanh với công nghệ mới”, ông Nghi nói.

Bên cạnh thu nhập, nhóm lao động trình độ cao còn được hưởng nhiều chính sách thuận lợi hơn. Tại Hàn Quốc, người tốt nghiệp ĐH có thể xin visa E7 thời hạn 5 năm và gia hạn nếu đáp ứng yêu cầu, có thể đưa gia đình sang sinh sống. Trong khi đó, Nhật Bản cho phép kỹ sư tiếp tục làm việc và ký hợp đồng mới mà không cần về nước.

Ngoài ra, nhóm người lao động ngành điều dưỡng, hộ lý có thể xin visa vĩnh trú. Những chính sách này phản ánh xu hướng mở rộng cơ hội cho lao động có tay nghề và nền tảng học vấn vững chắc.

Anh Nguyễn Văn Huy, hiện đang làm kỹ sư điện tại Gifu (Nhật Bản), chia sẻ: “Ngay trong buổi phỏng vấn, họ hỏi rất kỹ về quá trình học ĐH. Nhà tuyển dụng coi trọng nền tảng học vấn vì nó thể hiện khả năng tiếp thu công nghệ. Sau một năm làm việc, tôi được tăng lương và giao hướng dẫn nhân viên mới”.

Tuy nhiên, con đường ra nước ngoài không hề dễ dàng. Người lao động phải đáp ứng đồng thời các yêu cầu về ngoại ngữ, tay nghề và sức khỏe. “Ở Nhật Bản, ứng viên cần có chứng chỉ tiếng Nhật N4 và vượt qua bài kiểm tra tay nghề; tại Hàn Quốc, cần đạt TOPIK 2 và vượt qua phần thi kỹ thuật thực hành”, ông Nghi chia sẻ.

Chi phí tham gia các chương trình làm việc ở nước ngoài hiện dao động từ 100 – 130 triệu đồng, bao gồm học ngoại ngữ, đào tạo nghề và chi phí hoàn thiện hồ sơ xuất cảnh. Một số địa phương như Cà Mau đã triển khai Nghị quyết 21, cho phép người lao động vay tối đa 110 triệu đồng và được hỗ trợ 12,8 triệu đồng không hoàn lại, góp phần giảm gánh nặng tài chính cho người tham gia. Tuy nhiên, mức hỗ trợ cụ thể còn tùy thuộc vào thị trường tiếp nhận và loại hợp đồng lao động.

Dù được hưởng nhiều quyền lợi, con đường lập nghiệp quốc tế không hề dễ dàng. Rào cản ngôn ngữ, khác biệt văn hóa và cường độ công việc cao là thử thách mà hầu hết lao động trẻ phải đối mặt.

ẢNH: HÀ ÁNH

Anh Phạm Văn Đức, hiện đang làm điều dưỡng viên tại Göttingen (Đức), kể rằng: “Thời gian đầu tôi khá vất vả vì ngôn ngữ và văn hóa khác biệt. Mùa đông lạnh, ngày ngắn khiến tinh thần dễ mệt mỏi. Công việc trong bệnh viện áp lực, đòi hỏi chính xác tuyệt đối, nhiều lúc tôi phải làm liên tục hơn 10 tiếng”.

Không ít người rơi vào tình trạng cô đơn, khủng hoảng tâm lý do sống xa gia đình, ít có thời gian nghỉ ngơi. Nhiều bạn trẻ thừa nhận đã từng muốn bỏ cuộc trước khi quen với nhịp làm việc ở nước sở tại. “Khí hậu lạnh và cường độ làm việc cao khiến tôi từng bị kiệt sức. Giờ ổn định hơn, tôi dự định làm thêm vài năm để tích lũy vốn rồi về Việt Nam kinh doanh”, anh Huy chia sẻ thêm.

Dù vậy, phần lớn lao động trẻ vẫn cho rằng đây là trải nghiệm quý giá, giúp họ trưởng thành và có điều kiện phát triển sự nghiệp lâu dài. 

Lời khuyên cho bạn trẻ chọn lao động ở nước ngoài

Mặc dù cơ hội mở rộng, số sinh viên Việt Nam tốt nghiệp đại học lựa chọn con đường này không nhiều, và thường tham gia theo diện kỹ sư hoặc tay nghề cao. 

Có thể thấy đây là lựa chọn ít cạnh tranh, có thu nhập ổn định, môi trường làm việc chuyên nghiệp và cơ hội phát triển nghề nghiệp lâu dài cho những người có định hướng rõ ràng. Tuy nhiên, ông Nguyễn Minh Nghi cũng khuyến cáo sinh viên rằng cần lựa chọn đơn vị xuất khẩu lao động uy tín để tránh rủi ro tài chính và pháp lý.

Thạc sĩ Nguyễn Hữu Khang, giảng viên Trường ĐH Quốc tế Miền Đông, cố vấn doanh nghiệp, chuyên gia marketing, nhận định: “Đây là hướng đi thực tế. Sinh viên có chuyên môn tốt hoàn toàn có thể đạt mức thu nhập cao, tích lũy vốn và trở về Việt Nam khởi nghiệp, thay vì lo lắng về thị trường việc làm trong nước”.

Ông Khang bổ sung: “Đi làm việc ở nước ngoài còn có cơ hội rèn luyện kỷ luật, tiếp thu công nghệ và mở rộng tầm nhìn quốc tế. Dù lựa chọn ở lại làm việc lâu dài hay quay về Việt Nam, người lao động vẫn có thể phát triển sự nghiệp từ những kinh nghiệm có được”.

Nhu cầu lao động kỹ thuật tăng mạnh trên toàn cầu đang mở ra cánh cửa lớn cho sinh viên Việt Nam. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là chuẩn bị kỹ năng, ngoại ngữ và thái độ chuyên nghiệp, để có thể không chỉ ra đi, mà còn trở về với năng lực và tầm nhìn rộng mở hơn.