Chung mạch ngầm cảm xúc của ‘Sống đẹp’

Với thế mạnh đặc trưng của từng thể loại, cuộc thi năm nay phản ánh chân thực nhiều câu chuyện từ đời sống, chinh phục người đọc ở góc nhìn đa chiều, mạch cảm xúc và khả năng khơi gợi hành động. Nếu truyện ngắn đưa độc giả đi vào những bối cảnh nội tâm sâu lắng, nơi con người vượt qua nghịch cảnh, kịp thời đưa ra những thấu hiểu và lòng trắc ẩn thì ở hạng mục phóng sự, ký sự, ghi chép, tác giả dẫn người đọc đi vào hành trình sống đẹp, nơi mỗi cá nhân luôn đứng trước lựa chọn bình thân hoặc dấn thân. Độc đáo nữa, hạng mục album ảnh chộp bắt được nhiều khoảnh khắc chân phương, như những lát cắt lưu giữ thời gian đầy xúc động. Dù 3 thể loại có khác nhau nhưng các tác phẩm đều chung nhịp đập, rung chung mạch cảm xúc, hợp thành bức tranh đa sắc về sống thiện, sống xanh và Sống đẹp trong thời hiện đại.

Điều chạm đến cảm xúc bạn đọc ở các truyện ngắn dự thi không phải là câu chuyện lớn lao, tình tiết bất ngờ hay những câu chữ trau chuốt, mà chính là những long nhân giản dị, nơi những lựa chọn xuất phát từ tình người, những phản ứng tưởng chừng như bé nhỏ lại tạo dựng vững chãi nền móng cho một đời sống tử tế. Đó là cô giáo trong Gánh con chữ qua đèo, mỗi ngày băng qua dốc đá đưa những em bé vùng cao đến gần hơn với con chữ. Hay câu chuyện trong Phép màu cho Gold mở ra hành trình của hai người trẻ tìm thấy ý nghĩa sống khi chăm sóc, dỗ dành, bảo vệ một sinh linh yếu ớt. Nước mắt chữ kể về một người đàn ông lam lũ dạy chữ cho trẻ con trong xóm bằng những mẩu giấy nhàu nát, nhắc ta nhớ rằng lòng tốt xuất phát từ sự chân thành sẽ mang đến sức mạnh phi thường.

Nhịp sống hiện đại hối hả thường khiến chúng ta lướt qua bao điều tốt đẹp. Nhưng chỉ cần lắng lại, chúng ta nhận ra xung quanh mình luôn có những con người đang làm đầy cuộc sống bằng sự quan tâm, lòng bao dung và hành động bền bỉ. Những tác phẩm dự thi năm nay ở cả ba thể loại đã cho thấy một thế hệ biết cúi xuống nâng niu từng mảng xanh, biết trăn trở trước sự tổn thương của thiên nhiên. Bộ ảnh Giải cứu san hô, trả lại sự sống cho “rừng nơi đáy nước” khắc họa chân dung những thợ lặn miệt mài phục hồi những rạn san hô đang lụi tàn. Phóng sự Dũng Khỉ giữ rừng kể về người đàn ông đã dành cả thanh xuân đứng giữa đại ngàn, bảo vệ từng gốc cây, từng dấu chân thú. Truyện ngắn Một giọt nước mang đến hình ảnh giản dị mà kỳ vĩ khi con người hòa vào dòng chảy tự nhiên, tìm thấy sự chữa lành từ đất trời. Rất nhiều tác phẩm của mùa giải này không chỉ ghi nhận vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn chất chứa một thông điệp giản dị: Giữ gìn trái đất cho thế hệ mai sau, để những điều tươi xanh không chỉ tồn tại trong ký ức.

Những điều bình dị đang giữ cho cuộc đời đáng sống

Ấn tượng rõ nét nhất của mùa giải là sự vượt trội của những bài viết đi sâu vào nghề nghiệp: nghề cứu hộ, nghề đo mưa, nghề giáo, nghề nhặt rác, nghề đưa học sinh khuyết tật đến trường… Không khí nghề nghiệp tạo ra lớp nền chân thực cho cảm xúc. Các phóng sự như Những tấm lòng thầm lặng trong bóng đêm, “Bác sĩ” trong lòng dân, hay Hình hài của nghị lực chạm đến người đọc bởi sự mô tả chính xác công việc hằng ngày. Chính chất đời sống động và đa diện ấy đã tạo ra chiều sâu cho các tác phẩm đoạt giải.

Nhiều bài dự thi còn dành một vị trí rất đẹp cho những người trẻ đầy hoài bão và khát vọng, đang sống trong “thì hiện tại”, nhiều va đập với nhiều mối bận tâm nhưng cũng không ít cơ hội để lựa chọn sự tử tế mỗi ngày. Những Gen Z: viết lịch sử tử tế bằng thì hiện tại, Chàng trai gen Z gieo nắng sưởi ấm cho đời, hay bộ ảnh Tuổi teen và bài học yêu thương từ viện dưỡng lão cho thấy một thế hệ tích cực, không đứng ngoài chuyển động của xã hội. Các bạn trẻ bày tỏ bản thân ở những việc nhỏ bé nhưng giàu giá trị: nhặt rác để bãi biển sạch hơn, chăm sóc người già để thành phố bớt cô đơn, dạy tiếng Anh miễn phí cho lũ trẻ hàng xóm, hay cứu một con vật hoang dã đang dần kiệt sức…

Trong dòng chảy thông tin ngày càng sôi động, những cảm xúc “chợt đến chợt đi” chớp nhoáng, tâm trí chúng ta dễ bị kéo trôi theo lối sống ảo, thì cuộc thi năm nay như một lời mời gọi trở về với những giá trị căn bản: Sống đẹp không phải điều lớn lao hay xa vời. Bắt đầu từ một hành động nhỏ, một lựa chọn đúng, một trái tim biết rung động trước những điều đang diễn ra ngay trước mắt, chúng ta đã sống thiện, sống xanh, từ đó khẳng định chính mình trong đời sống thực.

Và cuộc thi Sống đẹp lần V – Sự diệu kỳ của lòng nhân ái như một “trạm nghỉ” nhẹ nhàng, mời chúng ta dừng chân, thở chậm lại, nhìn kỹ hơn vào những điều bình dị đang giữ cho cuộc đời đáng sống. Mỗi câu chuyện, mỗi bức ảnh, mỗi ghi chép không chỉ khắc họa một chân dung cao đẹp hay thuật lại một việc tốt, mà còn khẽ nhắc, rằng lòng tốt chưa bao giờ mất đi. Sự tốt đẹp của một cộng đồng được đo lường chính xác nhất bởi các hành động trách nhiệm của mỗi thành viên. Ngoài màn hình mà chúng ta đối diện, luôn còn đó vô vàn bàn tay lặng lẽ vẫn đang thắp lửa Sống đẹp để sưởi ấm cho cuộc sống này.

Khi ống kính chạm đến trái tim xanh

29 ảnh vào chung khảo như 29 “nhịp tim xanh” của đất nước. Những tác phẩm đoạt giải cao là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của nhiếp ảnh: Chỉ cần một khoảnh khắc bấm máy đúng lúc sẽ có ngay một tác phẩm đậm tính nhân văn. Chính những “rung động xanh” của các tác giả đã biến hành động nhỏ thành giá trị lớn, biến người xem thành bạn đồng hành, và ngọn lửa nhân ái Sống đẹp thắp sáng niềm tin xanh cho trái đất chúng ta.

NSNA Lê Xuân Thăng, nguyên Phó chủ tịch Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN

Sự đồng điệu đã làm nên chất lượng

Các tác giả tham gia ở hạng mục truyện ngắn đã biết khai thác nhiều câu chuyện hay: từ riêng đến chung, từ nhỏ đến lớn, mang lại những cảm xúc tích cực. Tác phẩm dự thi phản ánh về mối quan hệ gia đình, cùng bao hy sinh của những người làm cha, làm mẹ. Và chính lòng nhân hậu cùng sự bao dung đã hóa giải hết mọi xung khắc. Việc bảo vệ môi trường, sống xanh, sạch cũng được các tác giả chú trọng hướng đến trong thời đại kỷ nguyên mới. Sự đồng điệu giữa văn và đời đã làm nên chất lượng cao cho truyện ngắn ở cuộc thi Sống đẹp năm nay.

Nhà báo Bích Hạnh

Lê Công Sơn (thực hiện)