Chuyển đổi kép: Động lực phát triển công nghiệp hiện đại

Những giá trị cốt lõi

Ông Lâm Quang Nam lấy đơn cử một công ty cơ khí truyền thống đã hơn 1 thập kỷ vận hành phần nhiều dựa trên thủ công, kinh nghiệm hơn là dữ liệu.

Thời gian gần đây, doanh nghiệp này đã buộc chuyển mình theo hướng “nhà máy thông minh” khi chịu nhiều áp lực từ đầu vào sản xuất biến động, chi phí tăng, ảnh hưởng đến đơn hàng; áp lực từ đối thủ trên thị trường đã áp dụng công nghệ mới hay chính khách hàng đòi hỏi xanh hoá.

Quá trình chuyển đổi nhà máy thông minh đồng thời với việc giải quyết hàng chục vấn đề đặt ra ở nhiều khâu, nhiều công đoạn, liên quan đến nhiều bộ phận, từ sản xuất đến quản lý, từ các vấn đề kỹ thuật đến tâm lý, văn hoá… Mỗi đầu việc cần giải pháp phù hợp. Có thể là giải pháp công nghệ tích hợp, đầu tư thiết bị hiện đại, chuẩn hoá kết nối hay giải pháp phi công nghệ liên quan đến bồi dưỡng nhân sự, kiện toàn tổ chức, đổi mới tư duy từ đội ngũ lãnh đạo, xây dựng văn hoá học hỏi liên tục trong kỷ nguyên số.

Từ thực tiễn trên, ông Lâm Quang Nam cho rằng, chuyển đổi số doanh nghiệp sản xuất cần chú trọng 3 vấn đề cốt lõi. Đó là làm việc cũ bằng cách mới, từ cách làm mới sẽ tạo cơ hội làm việc mới; các lớp chuyển đổi số chi phối lẫn nhau từ hạ tầng, nền tảng, ứng dụng, quy trình và chức năng các phòng ban, bộ phận.

Đặc biệt, doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp SME cần biết rõ nhu cầu trước khi chọn giải pháp. Thành công trong chuyển đổi số không nằm ở những công nghệ mới nhất mà là cần bắt đầu từ đâu để giải quyết đúng nỗi đau và kiên trì thực hiện từng bước. Với sự phát triển quá nhanh của AI, các nhà máy sản xuất tích hợp thông minh đồng thời với quá trình xanh hoá.

Động lực song hành

Song hành giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đang diễn ra mạnh mẽ trong các doanh nghiệp sản xuất. Quá trình này không chỉ tác động tích cực đến năng lực nội tại, năng lực cạnh tranh của từng doanh nghiệp mà còn góp phần rất lớn vào hiện thực hoá mục tiêu Netzero của Việt Nam cũng như chuyển động chính sách phát triển khu công nghiệp của các tỉnh, thành trọng điểm.

Tại chương trình GreenX TP Hồ Chí Minh, các chuyên gia dẫn số liệu từ Bộ Công Thương cho thấy, áp dụng công nghệ số và hệ thống quản lý năng lượng thông minh giúp doanh nghiệp giảm 10 – 15% chi phí vận hành, tăng 20% năng suất và giảm 5 – 8% phát thải CO₂ mỗi năm. Trong khi đó, McKinsey & Company tính toán, chuyển đổi số trong sản xuất có thể tăng năng suất lao động khoảng 30% và giảm chi phí chuỗi cung ứng từ 15 – 20%.

Các khu công nghiệp có đặc thù là nơi tập trung đông nhà máy sản xuất công nghiệp. Theo Bộ Công Thương, nếu 30% nhà máy trong các khu công nghiệp áp dụng mô hình sản xuất xanh và thông minh có thể góp phần giảm hơn 10 triệu tấn CO₂ mỗi năm – tương đương lượng phát thải của 2 triệu hộ gia đình đô thị.

Vì vậy, cùng với sự chuyển mình của doanh nghiệp sản xuất là những chuyển động quan trọng trong định hướng chiến lược phát triển công nghiệp tại nhiều địa phương. Những “thủ phủ” công nghiệp lớn của cả nước như Hà Nội, Bắc Ninh, TP Hồ Chí Minh đang định hướng chuyển đổi sản xuất công nghiệp sang mô hình số hóa, thông minh và phát triển xanh.

Ở khía cạnh khác, dữ liệu của Cục Thống kê cho thấy, tại những địa phương có chỉ số sản xuất công nghiệp phát triển sẽ tỷ lệ thuận với tỷ trọng đóng góp cho tăng trưởng của kinh tế số. Chuyển đổi kép vì thế trở thành động lực phát triển công nghiệp hiện đại.

Đó là lý do tại sao, các thành phố công nghiệp như TP Hồ Chí Minh đang tập trung chuyển đổi các khu công nghiệp cũ sang mô hình khu công nghiệp sinh thái thông minh. Với quy hoạch các khu công nghiệp mới định hướng theo tiêu chuẩn phát triển bền vững của UNIDO và World Bank. Thành phố đầu tầu kinh tế này cũng đang triển khai đồng thời 2 chiến lược lớn: vừa chuyển đổi công nghiệp theo hướng xanh, bền vững vừa chuyển đổi số toàn diện với mục tiêu đến 2030, kinh tế số chiếm 30 – 40% GRDP.