Với vốn đầu tư 460 tỉ đồng, dự án khu neo đậu tàu thuyền tránh trú bão kết hợp cảng cá Tịnh Hòa (xã Đông Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) được kỳ vọng trở thành một trong những công trình hạ tầng nghề cá lớn nhất miền Trung, đáp ứng nhu cầu neo đậu của hàng ngàn tàu thuyền. Thế nhưng, sau gần 2 năm kể từ ngày khởi công (tháng 12.2023), tiến độ dự án vẫn chậm.
“NÚT THẮT” MẶT BẰNG
Theo Sở NN-MT tỉnh Quảng Ngãi, dự án có quy mô xây dựng bến cảng cá dài 350 m; nạo vét luồng tàu và khu neo đậu khoảng 1 triệu m³; xây dựng kè bảo vệ bờ hơn 1,2 km và hệ thống neo đậu cho tàu cá công suất lớn cùng hạ tầng hậu cần nghề cá.
Khi hoàn thành, cảng cá Tịnh Hòa sẽ đạt tiêu chuẩn cảng cá loại 1, có khả năng tiếp nhận hơn 1.000 tàu cá công suất từ 800 CV trở lên của ngư dân Quảng Ngãi và các tỉnh lân cận. Công trình còn đóng vai trò điểm tránh trú bão an toàn cho hàng ngàn ngư dân, góp phần ổn định hoạt động khai thác thủy sản.
Tuy nhiên, thực tế tại công trường những ngày qua cho thấy dự án vẫn ngổn ngang, nhiều hạng mục dở dang. Theo Ban Quản lý dự án, đến nay giá trị khối lượng thi công mới đạt khoảng 61,6 tỉ đồng, tương đương 16,8% giá trị hợp đồng. Các hạng mục đã triển khai gồm: bến cập tàu, kè sau bến, nạo vét một phần luồng, hệ thống thoát nước mưa, trụ neo, phao neo…
Hồ nuôi tôm nằm trong vùng dự án phải giải phóng mặt bằng
ẢNH: PHẠM ANH
Nguyên nhân chính khiến tiến độ chậm là vướng giải phóng mặt bằng. Toàn bộ dự án có gần 42 ha đất phải thu hồi, liên quan 253 thửa đất của 166 hộ dân và 3 tổ chức nhưng hiện mới giải phóng được khoảng một nửa, còn 21,5 ha chưa có mặt bằng sạch. Đáng chú ý, phần lớn diện tích vướng mắc nằm ở khu vực các hồ nuôi tôm hình thành từ cuối thập niên 1980 đến đầu 1990. Do thời gian quá lâu, hồ sơ lưu trữ thất lạc đã gây khó khăn trong việc xác định diện tích, khối lượng và giá trị để bồi thường. Ngoài ra, còn có 8 lồng bè nuôi cá tự phát, nhiều hồ nuôi tôm bỏ hoang cũng yêu cầu được bồi thường. Chính sự phức tạp này khiến quá trình xác định phương án đền bù kéo dài, phát sinh khiếu nại.
NHIỀU PHƯƠNG ÁN ĐỀN BÙ CHƯA “THÔNG”
Năm 2024, dự án được phân bổ 60 tỉ đồng vốn đầu tư, nhưng do vướng mặt bằng nên đến hết năm chỉ giải ngân được 5,5 tỉ đồng. Tính đến nay, tổng số vốn đã giải ngân lũy kế 178,5 tỉ đồng, đạt 44% kế hoạch. Trong đó, vốn T.Ư đạt 35% (122,7 tỉ đồng), vốn địa phương đạt 93% (55,7 tỉ đồng).
Năm 2025, dự án tiếp tục được phân bổ hơn 355,7 tỉ đồng, nhưng đến nay, quỹ thời gian chỉ còn hơn 3 tháng nữa là kết thúc năm tài chính trong khi đã vào mùa mưa bão càng khiến áp lực giải ngân và thi công thêm nặng nề.
Các phương tiện thi công tại công trường
ẢNH: HẢI PHONG
Theo tìm hiểu của PV Thanh Niên, tỉnh Quảng Ngãi đã lập 6 phương án bồi thường cho các hộ dân bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, người dân chưa đồng thuận với 3 phương án đã duyệt, không nhận tiền bồi thường; đồng thời gửi đơn khiếu nại, yêu cầu hỗ trợ đào tạo nghề, chuyển đổi việc làm… Trong 3 phương án còn lại chưa phê duyệt (21,5 ha), thì có 8,1 ha (của 37 hộ) chưa thống nhất vì muốn bổ sung chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề; 2,7 ha (của 15 hộ) nằm ngoài bản đồ, cần xem xét lại; khoảng 10 ha đất khác liên quan đất chưa có sổ đỏ, đất thừa kế hoặc do UBND xã quản lý.
Ông Phan Đình Chí, Chủ tịch UBND xã Đông Sơn, cho biết xã đã tiếp nhận hàng chục đơn khiếu nại liên quan đến công tác bồi thường. Theo ông Chí, cần dựa vào hồ sơ cũ mà các cấp chính quyền từng thực hiện để giải quyết theo quy định pháp luật. “Nếu không đạt được sự đồng thuận, phải tính đến phương án cưỡng chế bảo vệ thi công”, ông Chí nói.
Tỉnh Quảng Ngãi đã nhiều lần tổ chức họp, yêu cầu đẩy nhanh tiến độ, song vướng mắc bồi thường vẫn chưa được tháo gỡ. Ông Nguyễn Đình Trung, Giám đốc Ban Quản lý dự án, cho biết nếu mặt bằng được bàn giao 100% trong năm 2025 thì công trình mới có thể hoàn thành vào tháng 10.2026. “Hiện bến cập tàu dài 350 m, hạng mục quan trọng nhất, đã đóng cọc được 60 – 70%. Chúng tôi đang huy động tối đa phương tiện, nhân lực để hoàn thành trong tháng 10”, ông Trung nói.
Trong khi đó, theo tìm hiểu của PV Thanh Niên, nhiều hộ dân cho rằng mức bồi thường chưa thỏa đáng, đặc biệt là chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp khi nhường đất cho dự án. Để tạo sự đồng thuận, theo nhiều ý kiến, cần có chính sách mềm dẻo, vừa đảm bảo đúng quy định vừa quan tâm đến sinh kế lâu dài của người dân.
Hiện tỉnh Quảng Ngãi có 5 cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão đủ điều kiện hoạt động: Tịnh Kỳ (650 tàu), Sa Huỳnh (500 tàu), Tịnh Hòa (350 tàu), Mỹ Á (400 tàu), Lý Sơn (500 tàu). Trong khi đó, tổng số tàu cá toàn tỉnh đã vượt 4.900 chiếc, với hơn 3.000 tàu có chiều dài từ 15 m trở lên chuyên khai thác vùng khơi. Vì vậy, dự án cảng Tịnh Hòa được nâng cấp, mở rộng chính là giải pháp chiến lược, không chỉ cho ngư dân Quảng Ngãi mà còn cho cả khu vực miền Trung.
Nguồn: thanhnien.vn
