Giai đoạn nước rút quý IV: Kinh tế vĩ mô kỳ vọng tăng tốc

Những điểm sáng song hành cùng thách thức nội tại

Trong bối cảnh kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng và rủi ro địa chính trị tác động mạnh đến chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam đã khẳng định khả năng chống chịu với những chỉ số kinh tế vĩ mô tích cực. Theo Cục Thống kê (Bộ Tài Chính), lạm phát bình quân 9 tháng được kiểm soát ở mức thấp, dưới mục tiêu Quốc hội đề ra. Bình quân 8 tháng năm 2025, CPI tăng 3,25%, lạm phát cơ bản tăng 3,19% so với cùng kỳ năm trước.

Xuất nhập khẩu tiếp tục là điểm sáng, với kim ngạch tính đến 15/9 đạt 637 tỷ USD. Các mặt hàng xuất khẩu như điện tử, máy tính và linh kiện tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, nhưng đáng chú ý là sự bùng nổ của nhóm hàng nông sản. Xuất khẩu rau quả ghi nhận mức tăng trưởng cao liên tiếp trong ba năm, ước đạt 6,11 tỷ USD trong 9 tháng 2025. Thành tích ấn tượng này phản ánh hiệu quả từ việc áp dụng tiêu chuẩn chất lượng cao hơn và tận dụng triệt để các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) thế hệ mới, như EVFTA, giúp giảm bớt sự phụ thuộc vào các thị trường truyền thống.

Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 7,7% so với cùng kỳ năm trước. Đóng góp chính vào mức tăng này là ngành chế biến, chế tạo với mức tăng 8,8%; sản xuất và phân phối điện tăng 9,4%… Thu ngân sách nhà nước đạt khoảng 1.887,9 nghìn tỷ đồng, tăng 27,9% so cùng kỳ và bằng 96% dự toán năm.

Ngành du lịch và dịch vụ phục hồi ấn tượng, với hơn 13,9 triệu lượt khách quốc tế, tăng 21,7%, nhờ chính sách visa cởi mở và các sản phẩm du lịch đa dạng. Đáng lưu ý, tình hình phát triển doanh nghiệp tiếp tục khởi sắc khi cả nước có hơn 209.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng 24,5% so với cùng kỳ.

Sau khi Nghị quyết 68 ban hành, mỗi tháng bình quân có hơn 19.100 doanh nghiệp thành lập mới, tăng gần 48% so với mức bình quân những tháng trước đó. Tính đến cuối tháng 8, cả nước có hơn 209.240 doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường, cao hơn 30% so với số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Dòng vốn FDI cũng ghi nhận số lượng dự án mới tăng, với tổng vốn đăng ký đạt 26,1 tỷ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, bức tranh FDI lại tiềm ẩn một cảnh báo quan trọng, dù số lượng dự án mới tăng, vốn đăng ký bình quân một dự án lại liên tục giảm, từ 5,09 triệu USD trong quý I, xuống còn 4,35 triệu USD tháng 8.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm lưu ý, vốn đăng ký bình quân giảm phản ánh sự dịch chuyển sang các dự án quy mô nhỏ, phân tán, thay vì các dự án lớn, mang tính động lực. Xu hướng này không chỉ hạn chế tác động lan tỏa về công nghệ và quản trị mà còn cho thấy sự thận trọng của nhà đầu tư nước ngoài, cho thấy áp lực cạnh tranh gay gắt trong thu hút các dự án công nghệ cao, quy mô lớn.

Đầu tư công tiếp tục được xem là “vốn mồi” quan trọng cho tăng trưởng, với kế hoạch giải ngân kỷ lục hơn 1 triệu tỷ đồng trong năm nay. Hiện có khoảng 410.000 tỷ đồng đã được phân bổ, cao hơn 135.000 tỷ đồng so với cùng kỳ. Tuy vậy, tiến độ này vẫn chưa đạt kỳ vọng so với mục tiêu giải ngân toàn bộ 100% vốn đầu tư công theo kế hoạch. Thực tế, nhiều dự án trọng điểm vẫn chậm trễ do vướng mắc về thủ tục hành chính, giải phóng mặt bằng, cũng như hạn chế trong năng lực quản lý sau các đợt sáp nhập bộ máy.

Kỳ vọng bứt phá quý IV

Với những kết quả đạt được, quý IV/2025 được kỳ vọng là giai đoạn tăng tốc để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng GDP 8-8,5% cho cả năm, đồng thời đặt nền tảng cho năm 2026. Theo Bộ Tài chính, để đạt mục tiêu này, GDP quý IV cần đạt 8-8,5%. Trong khi đó, ngân hàng UOB dự báo GDP quý III đạt 7,6%, trong khi Công ty Chứng khoán MBS dự đoán mức 8,6-8,9%, phản ánh niềm tin vào đà tăng trưởng của Việt Nam.

Chính phủ đã ban hành nhiều chỉ thị nhằm kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy xuất khẩu và giải ngân đầu tư công. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh vai trò của “cỗ xe tam mã” gồm đầu tư công, xuất khẩu và tiêu dùng nội địa trong việc tạo động lực tăng trưởng. Đặc biệt, giải ngân 100% vốn đầu tư công, tương đương 1 triệu tỷ đồng, được xem là “chìa khóa” để kích cầu và lan tỏa nguồn lực xã hội.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng, Chính phủ nhấn mạnh một số giải pháp trọng tâm: giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và điều hành linh hoạt chính sách tài khóa, tiền tệ; đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, tháo gỡ vướng mắc về thủ tục và giải phóng mặt bằng; hỗ trợ doanh nghiệp, giảm chi phí vốn và cải thiện môi trường kinh doanh; nâng cao chất lượng dòng vốn FDI, tập trung vào công nghệ cao và năng lượng sạch; đồng thời đẩy nhanh chuyển đổi số và phát triển kinh tế xanh.