Giải Nobel Kinh tế vinh danh nghiên cứu về tăng trưởng

Nền tảng của tăng trưởng

Trong 2 thế kỷ qua, kinh tế thế giới đã tăng trưởng nhanh hơn bao giờ hết và nền tảng cho điều đó là sự đổi mới công nghệ liên tục. Tuy nhiên, điều này không luôn luôn đúng bởi trong suốt chiều dài lịch sử loài người, dù đã có những phát minh quan trọng nhưng không phải lúc nào cũng dẫn đến tăng trưởng bền vững mà sự trì trệ mới là điều thường xảy ra.

Ông Joel Mokyr, sử gia kinh tế được sinh tại Hà Lan, giải thích nguyên nhân của điều này là do những ý tưởng mới không được phát triển thêm hoặc không dẫn đến những cải thiện và ứng dụng mới. Tuy nhiên, khi nhìn vào tăng trưởng kinh tế tại Anh và Thụy Điển từ đầu thế kỷ 19 đến nay, sự bền vững đã trở thành chuẩn mực mới. Thông qua nghiên cứu, ông Mokyr chứng minh rằng điều kiện dẫn đến sự tăng trưởng kinh tế bền vững là nguồn kiến thức hữu ích được đưa ra liên tục, giúp biến những lý thuyết, ý tưởng và thiết kế thành thực tiễn, sản phẩm thương mại, cải thiện đời sống người dân.

Một yếu tố khác cũng cần thiết cho tăng trưởng bền vững theo ông Mokyr là xã hội sẵn sàng thay đổi. Tăng trưởng dựa trên thay đổi công nghệ không chỉ tạo ra người thắng mà còn có kẻ thua. Công nghệ mới thay thế công nghệ cũ và có thể phá hủy các cách làm cũ. Do đó, công nghệ mới thường bị các nhóm lợi ích phản đối vì sợ đặc quyền của họ bị đe dọa.

Tăng trưởng không hiển nhiên

Trong khi ông Mokyr sử dụng những dữ liệu quá khứ để xác định các yếu tố cần thiết cho tăng trưởng bền vững, ông Aghion và ông Howitt lại dựa vào dữ liệu hiện đại, xây dựng mô hình kinh tế toán học giúp chứng minh tiến bộ công nghệ dẫn đến tăng trưởng bền vững. Cách tiếp cận khác nhau nhưng về nền tảng, họ đều giải quyết cùng câu hỏi và hiện tượng.

Năm 1992, hai nhà nghiên cứu xây dựng mô hình toán học cho cái gọi là “sự phá hủy sáng tạo”, thuật ngữ mô tả quá trình bất tận, trong đó các sản phẩm mới và tốt hơn thay thế cho sản phẩm cũ. Sự đổi mới đại diện cho cái mới và sáng tạo trong khi nó cũng mang tính phá hủy, khi công nghệ cũ bị loại bỏ.

Cả 3 nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng sự phá hủy sáng tạo tạo ra những xung đột phải được quản lý theo cách xây dựng. Nếu không, đổi mới sẽ bị ngăn chặn bởi các công ty và nhóm lợi ích có nguy cơ chịu bất lợi.

Chủ tịch Ủy ban Nobel Kinh tế John Hassler nhận xét: “Công trình của các nhà khoa học đoạt giải cho thấy rằng tăng trưởng kinh tế không phải là điều hiển nhiên. Chúng ta phải duy trì các cơ chế nền tảng của quá trình sáng tạo phá hủy, để không rơi trở lại tình trạng trì trệ”.

Giải Nobel Kinh tế được Ngân hàng Trung ương Thụy Điển thành lập vào năm 1968 để tưởng nhớ Alfred Nobel, doanh nhân và nhà hóa học người Thụy Điển thế kỷ 19, người đã phát minh ra thuốc nổ và sáng lập ra 5 giải Nobel Y sinh, Vật lý, Hóa học, Văn chương và Hòa bình. Giải Nobel Kinh tế đã chính thức khép lại mùa Nobel năm nay. Các chủ nhân giải thưởng sẽ được trao huy chương, chứng nhận và tiền thưởng vào ngày 10.12, ngày mất của ông Nobel.