“Hệ điều hành mềm” của doanh nghiệp

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu không ngừng biến động, doanh nghiệp không thể phát triển bền vững nếu chỉ tập trung vào lợi nhuận hay tăng trưởng ngắn hạn. Yếu tố quyết định sự trường tồn chính là nội lực tổ chức mà cốt lõi là những giá trị văn hóa.

Nguồn vốn quan trọng nhất

Ở Vietnox, chúng tôi từng đặt ra câu hỏi: “Doanh nghiệp mình sẽ tồn tại bằng cách nào khi thị trường cạnh tranh khốc liệt, khi con người thay đổi, khi biến động có thể xảy đến?”. Câu trả lời mà chúng tôi tìm được là văn hóa – bản sắc riêng, phản xạ tự nhiên của tổ chức khi đối diện khó khăn và là sợi dây kết nối con người với nhau.
Văn hóa trong doanh nghiệp không thể sao chép. Doanh nghiệp có thể đầu tư công nghệ, thuê chuyên gia hay vay vốn để mở rộng nhưng không thể mua được văn hóa. Được gieo trồng mỗi ngày, văn hoá chính là cách người lãnh đạo lắng nghe hay sự công bằng trong đánh giá; từ một lời cảm ơn đúng lúc đến cách thức ứng xử với nhân sự mới hay một khách hàng khó tính. Có thể thấy, văn hóa là “hệ điều hành mềm” của tổ chức, chi phối cách nhân sự ra quyết định, hành xử và tương tác.

Thực hiện văn hoá trong doanh nghiệp, chúng tôi và nhiều doanh nhân đều chung trăn trở: văn hóa mà cần “sống” để giữ và để truyền lại. Chúng tôi đã chứng kiến sự khác biệt rõ rệt giữa hai nhóm doanh nghiệp – một bên phát triển nhanh nhờ chiến thuật thị trường, bên còn lại tuy tăng trưởng chậm hơn nhưng chú trọng xây dựng văn hóa vững. Sau 5 năm, nhóm đầu tiên lao đao khi thị trường thay đổi trong khi nhóm còn lại đứng vững nhờ đội ngũ gắn kết và văn hóa nội bộ bền chặt. Điều đó càng củng cố niềm tin: văn hóa chính là “vốn tích lũy” quan trọng nhất của doanh nghiệp. Từ niềm tin đó, tại Vietnox, văn hoá được xây dựng từ gốc: tâm thế và nhận thức của từng cá nhân trong tổ chức; không áp đặt, không rao giảng mà cùng nhau hiểu, tin và giữ gìn các giá trị cốt lõi.

Đó là: chính trực – dám nói thật, làm thật; chịu trách nhiệm – không đổ lỗi, không né tránh với bản thân, với doanh nghiệp, với đối tác và xã hội; đổi mới – không ngừng học hỏi và sáng tạo; biết ơn để trường tồn và thịnh vượng – hạnh phúc của từng cá nhân trong doanh nghiệp, trong cộng đồng và xã hội.

Những giá trị này đã trở thành tiêu chí tuyển dụng, nội dung đào tạo, gắn với khen thưởng – kỷ luật, tiêu chuẩn đánh giá thăng tiến.

Nuôi dưỡng văn hoá

Bắt đầu từ một niềm tin đơn giản: văn hóa cần được thấm qua trải nghiệm, hành động và sự phản chiếu liên tục, gắn liền với các cơ chế vận hành của doanh nghiệp. Chẳng hạn, với giá trị “Chịu trách nhiệm”, nhân sự thảo luận, chia sẻ trên các tình huống trong công việc để mỗi người tự nhận ra chịu trách nhiệm không phải là gánh nặng mà là phẩm chất của người trưởng thành. Hay với giá trị “Lòng biết ơn”, Vietnox tổ chức các buổi “Thư tay thứ 6” – nhân sự viết thư tay cảm ơn một đồng nghiệp đã hỗ trợ hoặc chia sẻ một điều tích cực mình nhận ra trong hành trình làm việc. Từ đó, văn hóa tử tế được vun trồng từng chút một, đều đặn và tự nhiên.

Tương tự như vậy, nhân sự được đánh giá, khen thưởng, trả lương không chỉ dựa vào KPI mà còn dựa vào mức độ thể hiện giá trị cốt lõi. Nếu nhân sự có kết quả công việc cao nhưng chưa thực hiện tốt hoặc vi phạm các giá trị sẽ không được thăng tiến, khen thưởng hoặc nhận lương theo kết quả và giá trị. Nhờ vậy, việc hành động đúng với văn hóa không còn là “khuyến khích” mà là “lựa chọn bắt buộc”.

Văn hóa không chỉ ở lời nói mà có giá trị thực tiễn, cụ thể và đo lường được. Chúng tôi tin là với sự kiên trì, đồng bộ và minh bạch, qua các trải nghiệm văn hoá sẽ giúp từng con người trong doanh nghiệp “cập nhật phiên bản tốt hơn của chính mình”, qua đó cũng giúp chính doanh nghiệp trưởng thành cùng đội ngũ. Khi văn hóa đã thành bản năng, tổ chức sẽ có tinh thần chung, hành vi chuẩn, sức mạnh tập thể vượt qua mọi biến động.