Mỹ chạy đua giữ ưu thế tàu ngầm

Hãng đóng tàu lớn nhất nước Mỹ Huntington Ingalls Industries (HII) mới đây thông báo đã hoàn tất các cuộc thử nghiệm trên biển cho tàu ngầm Massachusetts, chiếc thứ 25 thuộc lớp tàu ngầm tấn công nhanh chạy bằng năng lượng hạt nhân (SSN) Virginia của Hải quân Mỹ. Theo Tạp chí Newsweek, đây là cột mốc quan trọng trước khi được biên chế, giúp củng cố ưu thế của hạm đội tàu ngầm Mỹ trong bối cảnh Trung Quốc đang bám đuổi sát sao.

Tại cuộc duyệt binh hồi tháng 9, Trung Quốc đã trình làng một loại tàu ngầm không người lái mới, cho thấy sự đầu tư mạnh mẽ của nước này cho năng lực dưới biển. Theo ước tính của Bloomberg, tàu ngầm Mỹ vẫn duy trì ưu thế về số lượng lẫn công nghệ, đi trước khoảng 5 – 10 năm so với các đối thủ nước ngoài. Tuy nhiên, tình trạng chậm chạp trong sản xuất của Mỹ đang tạo điều kiện cho Trung Quốc. Báo cáo năm 2023 của Lầu Năm Góc dự báo Trung Quốc sở hữu 65 tàu ngầm vào năm 2025 và 80 chiếc vào năm 2035. Một nghiên cứu khác dự báo Trung Quốc có thể đóng đến 6 tàu ngầm năng lượng hạt nhân mỗi năm.

Trong khi đó, ngành đóng tàu ngầm tại Mỹ đang chật vật suốt nhiều năm nay vì chậm trễ, chi phí tăng, thiếu hụt nhân công và cơ sở sản xuất. Dữ liệu từ Quốc hội và Hải quân Mỹ cho thấy nước này hiện có khoảng 67 tàu ngầm, trong đó gồm 14 tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo (SSBN), 49 chiếc SSN và 4 tàu ngầm mang tên lửa dẫn đường (SSGN). USS District of Columbia, chiếc đầu tiên thuộc lớp SSBN Columbia, dự kiến được giao vào năm 2029, trễ 2 năm so với dự kiến ban đầu. Giá của tàu tăng lên 16,1 tỉ USD, cao hơn 12% so với dự báo năm 2021 do lạm phát giá vật liệu và nhân công, cũng như năng lực đóng tàu. Hai lô mới của lớp Virginia gồm 20 chiếc bị trễ hạn từ 2 – 3 năm. Theo tờ The Wall Street Journal, Mỹ có kế hoạch đóng lớp tàu tấn công mới gọi là SSN(X) nhưng có khả năng chưa khởi động cho đến đầu thập niên 2040.

Lầu Năm Góc cảnh báo

Việc quá tải trong khâu bảo dưỡng cũng khiến một tàu SSN lớp Los Angeles nằm chờ suốt 10 năm. Trong năm tài chính 2023, 16 chiếc SSN nằm chờ bảo dưỡng, nghĩa là chỉ có 2/3 hạm đội này sẵn sàng hoạt động. Văn phòng Ngân sách quốc hội Mỹ đánh giá nước này chỉ đang đóng được 1,2 chiếc SSN/năm, trong khi mức cần thiết là 2,33 chiếc/năm để gia tăng số lượng và thay thế cho các tàu bán cho Úc.

Bộ trưởng Hải quân Mỹ John Phelan hồi tháng 5 cảnh báo với các nghị sĩ về sự chậm trễ: “Chúng ta không thể biểu dương sức mạnh hoặc đảm bảo tự do hàng hải nếu các tàu chưa sẵn sàng hoặc hạm đội không phát triển”. Vào tháng 3, Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách chính sách Elbridge Colby trả lời điều trần tại Thượng viện rằng nếu Mỹ không thể sản xuất tàu ngầm tấn công đủ số lượng và tốc độ, “việc đó sẽ trở thành một vấn đề rất khó khăn”.

Ngành đóng tàu ngầm Mỹ đặt mục tiêu tuyển 140.000 lao động trong 10 năm tới để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của hải quân. Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã duyệt chi khoản ngân sách 29 tỉ USD cho việc nâng cấp các xưởng đóng tàu, hỗ trợ các nhà cung cấp và các chương trình phát triển nhân lực. Quốc hội cũng đang đổ nhiều tỉ USD vào ngành đóng tàu nhưng giới phân tích nhận định cần 3 – 5 năm để nhìn thấy tiến triển.