Nỗi ám ảnh của các sân bay

Sân bay Aalborg của Đan Mạch đã đóng cửa suốt vài giờ vào rạng sáng 25.9 (giờ VN) vì sự xuất hiện của một số drone, theo Reuters dẫn thông tin từ cảnh sát Đan Mạch. Theo thông tin cập nhật, drone còn xuất hiện tại các sân bay khác của Đan Mạch như Esbjerg, Sonderborg và căn cứ không quân Skrydstrup vài ngày qua.

Lực lượng cảnh sát quốc gia Đan Mạch cho biết hoạt động của drone ở sân bay Aalborg theo một mô hình tương tự như vụ gây gián đoạn trong nhiều giờ tại sân bay Copenhagen cách đó 2 ngày. Cảnh sát địa phương cho hay số drone trên đã rời khỏi khu vực Aalborg sau khoảng 3 giờ. Việc đóng cửa sân bay Aalborg cũng gây ảnh hưởng cho lực lượng vũ trang Đan Mạch, vì quân đội cũng sử dụng sân bay làm một phần của căn cứ quân sự. Lực lượng vũ trang Đan Mạch cho biết đang hỗ trợ cảnh sát mở cuộc điều tra về vụ việc.

Hôm 23.9, Đan Mạch tuyên bố sự cố ở sân bay Copenhagen là vụ tấn công nghiêm trọng nhất vào cơ sở hạ tầng trọng yếu của nước này trong những năm gần đây. Chính phủ Đan Mạch còn liên kết vụ việc với chuỗi các drone xâm nhập và những sự cố gây gián đoạn gần đây trên khắp châu Âu. Giới chức Na Uy cũng đã phải phong tỏa không phận tại sân bay Oslo trong suốt 3 giờ vào chiều tối 22.9 (giờ địa phương), theo AFP. Trong khi đó tại Mỹ, Cục Hàng không liên bang (FAA) cho hay đã nhận được hơn 100 báo cáo về drone xuất hiện gần các sân bay mỗi tháng.

Bên cạnh drone, tấn công mạng đã nổi lên như một thủ phạm gây rối loạn hoạt động hàng không tại nhiều nước. Vụ tấn công mạng gây chú ý đầu tiên xảy ra vào ngày 27.5.2017, khi Hãng hàng không British Airways hủy toàn bộ chuyến bay từ Heathrow (Anh), sân bay đông đúc nhất châu Âu, và sân bay Gatwick (Anh), khiến 75.000 hành khách bị ảnh hưởng. Gần đây nhất, một vụ tấn công mạng xảy ra hôm 20.9 nhắm vào hệ thống làm thủ tục lên máy bay của nhà cung cấp Collins Aerospace, do RTX sở hữu. Hậu quả là nhiều sân bay chính của châu Âu xảy ra trục trặc, bao gồm Heathrow, Berlin (Đức) và Brussels (Bỉ). Trong đó, sân bay Brussels hủy nhiều chuyến suốt 3 ngày.

Nguy cơ diện rộng

Drone hoặc tấn công mạng không nhằm vào các hệ thống an toàn bay, nhưng lại bóp nghẽn những nút kết nối then chốt như hệ thống làm thủ tục lên máy bay, cơ sở hạ tầng điện và vùng ngoại vi sân bay. Những cuộc tấn công này kéo theo hiệu ứng dây chuyền và gây rối loạn mạng lưới vận hành trên diện rộng. Giới điều tra vẫn chưa xác định được thủ phạm, nhưng các chuyên gia cho rằng nhiều khả năng đây là một phần trong chuỗi sự kiện có tên chung là “mối đe dọa lai” đang gia tăng gần đây ở Bắc Âu. Mục đích có thể là nhằm quan sát năng lực phản ứng và bảo vệ hạ tầng thiết yếu của các nước.

AFP hôm qua dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch Peter Hummelgaard nhấn mạnh sự xuất hiện của drone khiến các sân bay nước này phải đóng cửa 2 ngày trong tuần là hoạt động mang tính hệ thống và “lai” do “tác nhân chuyên nghiệp” sử dụng nhiều loại drone thực hiện. Ông Hummelgaard khẳng định nước này sẽ tăng cường năng lực phát hiện và vô hiệu hóa drone trong tương lai.

Còn cơ quan kiểm soát không lưu châu Âu là Eurocontrol cho biết đang cung cấp sự hỗ trợ cho giới chức kiểm soát không lưu địa phương và trên phạm vi quốc gia để đối phó drone lẫn tấn công mạng. Bên cạnh đó, các sân bay cũng cần lên kế hoạch ứng phó cụ thể và nâng cấp cơ sở hạ tầng kịp thời, theo Reuters. Tuy nhiên, Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) cảnh báo rằng công nghệ chống drone vẫn đang trong quá trình phát triển và thường nằm ngoài ngân sách nâng cấp của các sân bay.

Reuters ngày 25.9 dẫn lời Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết ông đã trao đổi với Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen về vụ drone khiến các sân bay Đan Mạch phải đóng cửa, đồng thời nhấn mạnh tình huống này được xem là rất nghiêm trọng. “Các thành viên NATO và Đan Mạch đang phối hợp để tìm cách bảo đảm an toàn và an ninh cho cơ sở hạ tầng trọng yếu của chúng ta”, ông Rutte viết trên X.

Cuộc đối đầu dai dẳng tại biên giới EU?

AFP hôm 23.9 dẫn lời Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho rằng sự xuất hiện của drone gây gián đoạn các chuyến bay ở sân bay Copenhagen là một phần của chuỗi hành động chủ đích “gây đối đầu dai dẳng tại biên giới” của EU. Trước việc EU nghi ngờ Nga dính líu vào vụ drone ở sân bay Đan Mạch, Đại sứ Nga tại Đan Mạch Vladimir Barbin gọi đây là những kết luận không có cơ sở và “điên rồ”, theo Reuters và Sky News. Đến nay, cuộc điều tra do Đan Mạch hợp tác với Na Uy tiến hành vẫn chưa cho thấy mối liên hệ giữa các vụ việc tại hai nước.