VTV.vn – Các ngân hàng cần tăng cường hợp tác để xử lý, tích hợp sao cho các phương tiện thanh toán hiện có có thể được sử dụng trong giao thông công cộng.
Phát biểu tại Hội thảo Ngày Thẻ Việt Nam 2025, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng cho biết hiện nay có 87% người trưởng thành dùng tài khoản ngân hàng. Nếu xét về dịch vụ thanh toán, Việt Nam nằm trong nhóm các nước phát triển, đặc biệt là về thanh toán tự động – không kém gì các nước tiên tiến.
Song Phó Thống đốc cho rằng, dịch vụ ngân hàng, đặc biệt là dịch vụ thanh toán có phát triển đến đâu đi chăng nữa mà lên tàu điện, mỗi tuyến vẫn phải đeo một cái thẻ ở cổ thì đó là chưa thực hiện được trọng trách, trách nhiệm với người dân.
Các ngân hàng cần tăng cường hợp tác để xử lý, tích hợp sao cho các phương tiện thanh toán hiện có có thể được sử dụng trong giao thông công cộng, đặc biệt là tàu điện và các phương tiện khác.
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng
“Từ năm 2017, Trung Quốc đã ứng dụng thanh toán qua di động để đi tàu điện ngầm. Ở Nhật Bản, ngoài việc thanh toán vé tàu điện, ứng dụng qua mobile còn thanh toán được vé xe buýt, thậm chí mua được một số hàng hóa thông thường”, Phó Thống đốc cho biết.
Phó Thống đốc cho rằng, với số lượng lớn người dân sử dụng tàu điện và phương tiện công cộng, đây là một xu thế lớn, ngành ngân hàng cần tập trung xử lý vấn đề này.
“Các giải pháp phải bảo đảm “tiện, lợi, chi phí hợp lý”. Không thể để “mua vé tàu hết 15.000 đồng mà chi phí xử lý giao dịch mất tới 1.000 đồng”, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh.
Tiến tới đi tàu điện không tiền mặt
Nói về việc thanh toán khi đi tàu điện, ông Khuất Việt Hùng – Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội, cho biết tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông đang bước vào giai đoạn thử nghiệm hệ thống thanh toán điện tử mới, cho phép hành khách sử dụng căn cước công dân, thẻ Visa hoặc mã QR để qua cổng soát vé. Đây là bước tiến quan trọng trong lộ trình hiện đại hóa giao thông công cộng của Hà Nội, hướng tới trải nghiệm “đi tàu điện không tiền mặt”.
Theo ông Hùng, hệ thống hiện tại sau 4 năm vận hành đã trở nên lạc hậu, đặc biệt tuyến Metro 3.1 vẫn sử dụng thiết kế cũ hơn 10 năm, hành khách phải bỏ tiền mặt vào máy và nhận xu để quẹt qua cổng.
Ông Khuất Việt Hùng – Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội
Đến nay, hệ thống bộ nhớ đệm đã được hoàn thiện và vận hành ổn định tại toàn bộ 12 ga trên tuyến Cát Linh – Hà Đông. Các cổng soát vé mới tích hợp đầu đọc đa chức năng, có thể nhận diện và xử lý mọi loại thẻ – từ căn cước công dân gắn chip đến thẻ thanh toán quốc tế. Thử nghiệm ban đầu cho thấy tốc độ xử lý rất nhanh: Lần đầu quét căn cước chỉ mất 1 giây, các lần sau giảm xuống còn 0,2 giây.
Theo ông Khuất Việt Hùng, sau khi kết thúc hợp đồng bảo hành của hệ thống tuyến Metro 3.1 vào tháng 12 tới, công nghệ thanh toán thông minh điện tử sẽ được triển khai mở rộng sang các tuyến mới.
“Về lâu dài, hệ thống được thiết kế có khả năng liên thông giữa các tuyến metro, xe buýt, và thậm chí kết nối với nền tảng đặt vé quốc gia trên ứng dụng VNeID của Bộ Công an”, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội cho biết.
Cần xây dựng bức tường bảo mật
Đề cập rộng hơn về vấn đế thanh toán không tiền mặt, ông Phạm Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) cho biết, hệ sinh thái thanh toán hiện đại đang thay đổi căn bản trải nghiệm tài chính của người dân. Trong 7 tháng đầu năm 2025, giao dịch QR code tăng 66,73% về số lượng và 159,58% về giá trị so với cùng kỳ; 87% người trưởng thành đã có tài khoản ngân hàng; nhiều tổ chức tín dụng ghi nhận trên 90% giao dịch qua kênh số.
Giờ đây, người dân có thể thanh toán điện, nước, học phí hay viện phí chỉ bằng vài thao tác trên điện thoại. Cùng với tốc độ phát triển, an toàn và bảo mật thông tin phải là ưu tiên hàng đầu. Theo ông Tuấn, hệ thống SIMO – công cụ giám sát, cảnh báo rủi ro gian lận – đã phát hiện và ngăn chặn hơn 1,5 nghìn tỷ đồng giao dịch đáng ngờ chỉ trong vài tháng vận hành.
Bà Phan Thị Thanh Nhàn – Giám đốc Trung tâm Thẻ và vận hành Ngân hàng BIDV
Cũng nói về vấn đề bảo mật, bà Phan Thị Thanh Nhàn – Giám đốc Trung tâm Thẻ và vận hành Ngân hàng BIDV cho biết, từ chiếc thẻ đầu tiên được phát hành năm 1996, đến nay Việt Nam đã có khoảng 136 triệu thẻ ngân hàng lưu hành. Hành trình phát triển của thẻ gắn liền với bước tiến của công nghệ – từ thẻ từ, thẻ chip, thẻ contactless cho đến hình thức số hóa trên điện thoại thông minh. Trong tương lai gần, thẻ có thể “vô hình” hơn nữa khi việc thanh toán chỉ cần nhận diện khuôn mặt, lòng bàn tay hay giọng nói.
Tuy nhiên, đi cùng sự tiện lợi là rủi ro ngày càng tinh vi của tội phạm công nghệ cao. Trong thời đại AI và công nghệ số, các thủ đoạn như skimming, phishing hay relay NFC – tấn công dữ liệu giao dịch thẻ qua công nghệ giao tiếp gần – liên tục xuất hiện, đòi hỏi ngân hàng phải chủ động đối phó.
Theo bà Nhàn, chỉ khi tất cả các bên, từ Chính phủ, ngân hàng, doanh nghiệp đến người tiêu dùng cùng hành động, “bức tường bảo mật” của hệ sinh thái thanh toán mới thực sự vững vàng.
