Thất Sơn huyền bí: Nhân vật huyền thoại ở chùa Phật Lớn

Theo tài liệu điều tra của Pháp, ông Bảy Do đến Núi Cấm khoảng năm 1904 và bắt đầu xây cất chùa bằng số tiền thừa hưởng từ tài sản do cha ông để lại, khoảng 900 đồng thời bấy giờ, cùng với khoản tiền tích góp được từ nghề thầy thuốc. Bảy Do khẳng định không có bất kỳ khoản quyên góp nào, không giống với các ngôi chùa khác. Đây là một công trình tư nhân, thuộc về cá nhân ông, nhưng có giá trị gấp 20 lần so với mức chi phí Bảy Do tiết lộ.

Nhà cầm quyền lúc bấy giờ đặt nghi vấn vì sao ông Bảy Do gần như không bao giờ có mặt ở chùa. Họ nói hiếm khi một ẩn sĩ sống trong cảnh cô đơn lại có nhiều dịch chuyển, thực hiện rất nhiều chuyến đi và có nhiều mối quan hệ phức tạp như vậy. Nhưng khi bị thẩm vấn, ông phủ nhận tất cả. Ông chỉ thừa nhận khi lời khai của nhân chứng, của đồng đạo và các con ông trùng khớp với nhau. Khi bị bắt giữ ngày 17.3.1917 và bị thẩm vấn ngay lập tức, Bảy Do cho biết ông không tham gia bất kỳ hội kín nào, cũng không tuyên truyền chống Pháp. Ông sống ẩn dật và không gặp ai.

ẢNH: HOÀNG PHƯƠNG

ẢNH: HOÀNG PHƯƠNG

Giải thích về sự hiện diện của ông ở Châu Đốc, nơi ông bị bắt, ông nói: “Rời khỏi núi, tôi tới nhà Cai tuần Núi. Tôi ở đó 10 ngày, còn 5 ngày đi bộ xuống và đi trở lên Núi Cấm”. Nhưng Cai tuần Núi lại khai: “Ông ấy tới nhà tôi vào tối 17.3 để ăn cơm. Ông nói với tôi rằng ông đi Cần Thơ về và vừa mua lúa ở đó”. Từ lời khai này, chính quyền thực dân kết luận ông Bảy Do nói dối, vì trong 15 ngày xuống núi ông không có mặt ở Châu Đốc.

Cuối cùng, ông Bảy Do thừa nhận có đến Cần Thơ để lấy 20 giạ lúa mà ông nhờ gia đình ông Võ Văn Cử xay giùm. Ngay sau đó, mật thám lục soát nhà ông Cử và tìm thấy trên bàn thờ tổ tiên có cái dĩa đựng một xấp bùa màu vàng và trắng mà ông Cử nói là của Bảy Do dùng để trị bệnh. Thời điểm này, thực dân Pháp theo dõi rất kỹ hành trạng của Bảy Do nên cáo trạng khẳng định ông từng đến Long Xuyên, Bến Tre, Mỹ Tho, Chợ Lớn. Họ khẳng định ông từng ở Mỹ Tho rất lâu, từ tháng 12.1915 đến tháng 1.1916 trước khi lên Sài Gòn, Chợ Lớn, trùng với thời điểm nổ ra cuộc bạo động ở Khám Lớn Sài Gòn ngày 14.2.1916.

Dù thừa nhận có đi chơi vào thời gian đó, nhưng ông Bảy Do nói chỉ ở lại Sài Gòn một đêm tại nhà người quen để mua khoai tây và nấm, đồng thời có tới Chợ Lớn mua những vật phẩm mà ông không tìm thấy ở Sài Gòn. Nhưng cáo trạng vẫn kết luận: “Chuyến đi xoay quanh dịp Tết của ông không phải là ngẫu nhiên. Chính tại Chợ Lớn, nơi xảy ra phong trào nổi loạn bắt đầu từ năm 1913, ông đã chuẩn bị cho cuộc nổi dậy năm 1916”.

Mã Văng cũng là Bảy Do ?!

Cáo trạng công bố lời khai giống nhau của một số nhân chứng rằng có một nhà sư rất mạnh mẽ, khôn khéo, tên là Mã Văng, có bùa hộ mệnh với những chữ Bửu Sơn Kỳ Hương, sống ở Núi Ông Cấm, đến đồi Bà Két để phát bùa hộ mệnh cho dân. Và họ kết luận, Bảy Do, nhà sư Núi Cấm, phân phát bùa hộ mệnh có chữ Bửu Sơn Kỳ Hương và ký tên là Mã Văng, chính là Cao Văn Long, tức Bảy Do. Họ còn giải thích: Mã là ngựa và Văng là cô độc. Mã Văng ký tên trong lá bùa lớn và cờ hiệu Phan Xích Long trong cuộc bạo động ở Khám Lớn Sài Gòn. Ông là then chốt của tất cả các biến loạn ở Nam kỳ vào đầu năm 1916. Trong khi đó, “Bảy Do khẳng định mình chưa bao giờ mang tên Mã Văng”!

Bảy Do sinh năm 1855, quê Bến Tre, ông có 5 người con, 4 gái 1 trai. Tất cả con cháu, dâu rể đều ở tại Nam Các Tự. Báo cáo của chủ tỉnh Châu Đốc mô tả ngôi chùa được xây cất trên đỉnh Núi Cấm, ở độ cao hơn 700 m, nằm lẩn khuất trong rừng rậm. Không có đường mòn nào dẫn tới đó. Nếu không được hướng dẫn, khó tìm thấy đường lên chùa vì phải qua nhiều khe núi. Xung quanh chùa trồng cây ăn trái. Rừng núi ở đây có thể cung cấp đủ rau củ, nhưng lúa không trồng được, phải xuống núi mua lúa rồi xay gạo vận chuyển lên.

ẢNH: HOÀNG PHƯƠNG

ẢNH: TƯ LIỆU CỦA HOÀNG PHƯƠNG

Người rành đường cũng phải mất 5 tiếng từ dưới chân núi đi lên chùa. Tán cây lá dày kín che khuất tầm nhìn. Những cây lớn ngã xuống như cố tình ngăn chặn người đi đường. Những chòi canh được sắp đặt đây đó, cho phép nhìn thấy từ xa những người leo lên núi. Chùa hình chữ nhật rộng lớn. Cửa vào làm bằng những tấm gỗ cứng, cài giữ bởi những thanh xà chắc chắn. Phía sau chánh điện là những khu nhà ngang rất lớn, bao quanh một cái sân giếng trời ở bên trong. Ở giữa lót những bộ ván lớn, có khả năng tiếp nhận hơn 500 người. Phía bên phải có các phòng nhỏ, mỗi phòng lót một bộ ván, trên đó bề bộn kinh sách. Phía bên trái là nhà bếp và sân gia cầm… Nhưng lúc khám xét không tìm thấy tiền mặt ở chùa.

Chính quyền thực dân cho rằng với sự hỗ trợ của 2 đồng đạo là Nguyễn Văn Văn và Nguyễn Văn Hiền – 2 nhà sư của chùa Bửu Sơn và chùa Phi Lai, ông Bảy Do đã đánh lừa việc điều tra. Ông Văn được cho là người phó của Bảy Do, chỉ đạo phong trào ở Châu Đốc, còn ông Hiền phụ trách ở Bến Tre. Thông qua lời khai và kết quả điều tra, họ khẳng định Nam Các Tự, tức chùa Phật Lớn, là cơ sở của hội kín mà thành viên đa số là tín đồ đạo Bửu Sơn Kỳ Hương.

Lúc bấy giờ, trên đỉnh Núi Cấm, bao quanh chùa Phật Lớn là khu vực sinh sống của các ẩn sĩ. Họ từ bỏ những vùng đất màu mỡ nơi họ sinh ra, sống tách biệt trên vùng khô cằn của Núi Cấm. Nhưng những vị ẩn tu lập dị này đã nhanh chóng rời bỏ nơi ẩn cư và biến mất không để lại dấu vết sau cuộc nổi dậy bất thành tại Sài Gòn ngày 14.2.1916.