The Guardian phân tích bê bối nhập tịch ‘giáng đòn chí mạng vào bóng đá Malaysia’

The Guardian điểm lại: Chỉ bốn tháng trước, người hâm mộ Malaysia còn tràn ngập niềm tự hào. Tối 10.6.2025, hơn 60.000 khán giả tại Kuala Lumpur đã vỡ òa trong niềm vui khi đội tuyển quốc gia giành chiến thắng 4-0 trước Việt Nam ở vòng loại Asian Cup 2027. Trận thắng ấy được xem như lời khẳng định Malaysia đã trở lại “bàn tiệc lớn” của bóng đá Đông Nam Á. Thế nhưng bốn tháng sau, cái tên Malaysia lại trở thành tâm điểm chú ý của khu vực – không phải vì thành tích trên sân cỏ, mà vì một vụ bê bối chưa từng có.

ẢNH: NGỌC LINH

Ngày 8.10, FIFA đã công bố bản báo cáo dài 19 trang về vụ việc, mô tả đây là “một kết luận gây chấn động”. Tổ chức này kết luận rằng LĐBĐ Malaysia (FAM) đã sử dụng giấy tờ bị làm giả để hợp thức hóa tư cách thi đấu cho bảy cầu thủ nhập tịch trong đội tuyển quốc gia. Phán quyết không chỉ khiến FAM đối mặt án phạt nặng mà còn làm lung lay niềm tin vào sự trung thực của nền bóng đá vốn nhiều lần bị hoen ố bởi các vụ dàn xếp tỷ số trong quá khứ.

Chiến lược nhập tịch và tham vọng “Hổ Mã Lai”

Câu chuyện bắt đầu từ tháng 1.2025, khi Thái tử bang Johor, Tunku Ismail Sultan Ibrahim – chủ sở hữu CLB Johor Darul Ta’zim và cựu Chủ tịch FAM – công khai trên mạng xã hội rằng ông “đã xác định được 6-7 cầu thủ có gốc gác Malaysia” và mong chính phủ hỗ trợ cấp hộ chiếu để họ kịp thi đấu ở vòng loại Asian Cup. Từ đó, bảy cầu thủ đến từ Argentina, Brazil, Tây Ban Nha và Hà Lan được nhập tịch theo diện “heritage players”, tức có ông hoặc bà được cho là người Malaysia.

Các cầu thủ ra sân trong trận thắng Việt Nam, hai người ghi bàn, và chỉ một ngày sau, FIFA nhận được đơn khiếu nại chính thức về tư cách thi đấu của họ, mở ra một cuộc điều tra toàn diện.

Ngày 26.9, Ủy ban Kỷ luật FIFA đưa ra án phạt nghiêm khắc: FAM bị phạt 350.000 franc Thụy Sĩ (khoảng 11,5 tỉ đồng), trong khi 7 cầu thủ bị cấm thi đấu 12 tháng và mỗi người bị phạt thêm 2.000 franc Thụy Sĩ (khoảng 66 triệu đồng).

Cú sốc này đặc biệt lớn với CLB Deportivo Alavés (Tây Ban Nha), nơi hậu vệ Facundo Garcés đang chơi tại La Liga, bởi anh đã ra sân 6 trận từ đầu mùa.

Bản báo cáo của FIFA chỉ ra chi tiết gây sửng sốt: giấy khai sinh của ông, bà các cầu thủ đã bị chỉnh sửa, biến nơi sinh gốc ở Argentina, Brazil, Tây Ban Nha và Hà Lan thành các địa danh tại Malaysia như Penang, Malacca, Johor và Sarawak. Cơ quan điều tra xác nhận đây là tài liệu giả mạo có hệ thống, được dùng để hợp thức hóa quyền thi đấu cho đội tuyển quốc gia.

“Việc trình nộp tài liệu gian dối để giành quyền khoác áo đội tuyển là một dạng gian lận không thể chấp nhận”, báo cáo của FIFA nêu rõ. “Hành vi này làm xói mòn niềm tin vào sự công bằng và phá hủy nền tảng trung thực của bóng đá”.

Trước cáo buộc nghiêm trọng, FAM khẳng định sẽ kháng cáo lên FIFA và phủ nhận việc cố ý gian lận. Trong thông cáo chính thức, liên đoàn cho biết không có bằng chứng cho thấy các cầu thủ “biết hoặc chủ động sử dụng giấy tờ giả”.

FAM thừa nhận “một sai sót hành chính” đã xảy ra trong quá trình nộp hồ sơ, khi “một nhân viên vô tình tải nhầm tài liệu do đại lý cầu thủ gửi, thay vì bản gốc được cấp bởi Cục Đăng ký quốc gia (NRD)”. Liên đoàn nhấn mạnh tất cả cầu thủ liên quan đều là công dân hợp pháp của Malaysia, đồng thời khẳng định sẽ nộp lại hồ sơ bằng các tài liệu được xác thực bởi Chính phủ Malaysia.

ẢNH: NGỌC LINH

Tuy nhiên, FAM cho biết họ bị ràng buộc bởi luật Bí mật Nhà nước năm 1972 và luật Hộ chiếu năm 1966, nên không thể công khai tài liệu, vì đây được xem là thông tin mật của Chính phủ Malaysia.

Nguồn tin thân cận với FIFA cho rằng mục tiêu của FAM trong quá trình kháng cáo chủ yếu là xin giảm nhẹ hình phạt, bởi khả năng lật ngược kết luận gần như bằng không khi các giấy tờ gốc từ những quốc gia liên quan đã được xác minh rõ ràng.

Dư luận Malaysia: Từ tự ái đến phẫn nộ

Tại Malaysia, dư luận bùng nổ. Một bộ phận người hâm mộ cho rằng án phạt là kết quả của “sự ghen ghét từ đối thủ khu vực”, nhưng phần lớn công chúng tỏ ra phẫn nộ và thất vọng.

The Guardian dẫn lời nhà báo Haresh Deol, Phó chủ tịch CLB Báo chí quốc gia Malaysia, cho rằng vụ việc không chỉ làm tổn hại bóng đá, mà còn đánh vào danh dự quốc gia. Ông nhận định: “Đây không chỉ là sai phạm của FAM. Nó là một cuộc khủng hoảng liêm chính. Một nỗi xấu hổ tầm quốc gia”.

ẢNH: NGỌC LINH

Nhiều chuyên gia như ông Datuk Pekan Ramli cũng kêu gọi toàn bộ lãnh đạo FAM nên từ chức để làm lại từ đầu và lấy lại niềm tin. Ông cho rằng nếu sự việc tương tự xảy ra ở Nhật Bản hay Hàn Quốc, những người chịu trách nhiệm đã tự nguyện rời vị trí. “Malaysia cần hành động tương tự nếu muốn khôi phục danh dự”, ông nói.

Bê bối nhập tịch này được The Guardian mô tả là “một đòn chí mạng với uy tín của bóng đá Malaysia”, vốn đã nhiều lần bị hoen ố bởi các vụ dàn xếp tỷ số và đường dây cá cược ngầm. Sau giai đoạn tưởng như đang phục hồi hình ảnh bằng những chiến thắng quan trọng, bóng đá Malaysia lại một lần nữa đối mặt với cuộc khủng hoảng sâu sắc – không chỉ về chuyên môn, mà còn về niềm tin và danh dự.

“Một chiến thắng có thể làm rạng danh quốc gia. Nhưng một gian lận, dù nhỏ, cũng có thể khiến niềm tự hào ấy sụp đổ chỉ trong một đêm”.