Thêm biên chế, thêm quyền cho phường xã

UBND TP.HCM vừa gửi Bộ Nội vụ báo cáo thực trạng bố trí cán bộ, công chức tại cấp xã sau 3 tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Theo định hướng khung biên chế, chính quyền cấp xã có khoảng 32 người, địa bàn đông dân cứ tăng 2.000 dân được thêm công chức, tối đa không quá 50 người/xã và 70 người/phường, đặc khu. Mặt khác, cơ cấu cán bộ, công chức hiện chưa đủ để thực hiện khối việc công việc ngày càng lớn. Mỗi phòng chuyên môn chỉ có 1 trưởng phòng và 1 phó phòng cùng 5 – 7 công chức, trung bình mỗi công chức phụ trách từ 4 – 9 nhóm nhiệm vụ, trong mỗi nhóm có nhiều nội dung công việc chi tiết, phức tạp và khối lượng lớn.

ẢNH: SỸ ĐÔNG

Với mức biên chế nêu trên, UBND TP.HCM nhìn nhận sẽ dẫn đến tình trạng quá tải, khó bảo đảm chất lượng và tiến độ công việc, thiếu hụt nguồn lực dự phòng. Nhân sự lãnh đạo mỏng, thiếu cũng ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động, công tác lãnh đạo và chất lượng tham mưu các nhiệm vụ chuyên môn. Với cơ cấu hiện tại, trung bình mỗi phòng chuyên môn phải xử lý công việc liên quan đến 7 – 8 cơ quan chuyên môn thuộc UBND TP.HCM. Tình trạng này dẫn đến áp lực công việc cao, nhân sự bố trí chưa đảm bảo hợp lý về trình độ, kinh nghiệm.

Đơn cử như sau khi sáp nhập, xã Bình Hưng rộng hơn 32 km², dân số hơn 184.000 người, là địa bàn có tốc độ đô thị hóa nhanh. Ông Phạm Văn Lũy, Bí thư Đảng ủy xã Bình Hưng, cho biết khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1.7, cán bộ, công chức gặp nhiều áp lực do địa bàn rộng, dân số đông, khối lượng công việc lớn và nhiều việc mới. Hiện nay, số lượng cán bộ, công chức được phép cộng dồn nhưng phải tinh gọn về khung định biên chung trong vòng 5 năm, tối đa 50 người với cấp xã. Với định biên khung nêu trên sẽ không đủ nhân sự để giải quyết công việc ngày càng tăng. Do vậy, Bí thư Đảng ủy xã Bình Hưng cho biết cấp cơ sở mong chờ việc tăng phó chủ tịch UBND xã, phó trưởng phòng chuyên môn và tăng biên chế đối với địa bàn đông dân, hoạt động kinh tế – xã hội sôi động.

ĐỀ XUẤT GIAO QUYỀN CHỦ ĐỘNG PHÂN BỔ BIÊN CHẾ

Trước những khó khăn của cơ sở, UBND TP.HCM đề xuất Bộ Nội vụ sớm báo cáo Bộ Chính trị về những khó khăn của các địa phương, trong đó có TP.HCM. Trên cơ sở đó, cấp có thẩm quyền khảo sát khách quan, khoa học, định lượng các đặc điểm của từng địa phương như quy mô dân số, diện tích, số lượng thủ tục hồ sơ giải quyết, tốc độ đô thị hóa… để giao biên chế công chức cho khối chính quyền, đảm bảo số lượng thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Đáng chú ý, TP.HCM đề xuất phương án giao tổng biên chế công chức cho cấp xã, không phân định biên chế khối Đảng, MTTQ và các đoàn thể và biên chế khối chính quyền. Trên cơ sở tổng biên chế được giao, HĐND cấp xã quyết định phân bổ số lượng cụ thể cho từng cơ quan, đơn vị phù hợp với tình hình thực tế địa phương.

Đối với lãnh đạo, quản lý, UBND TP.HCM kiến nghị Chính phủ quy định cấp xã trên 50.000 dân được tối đa 3 phó chủ tịch UBND, tăng số lượng cấp phó của 3 phòng chuyên môn, chủ tịch UBND cấp xã quyết định số lượng cấp phó của từng phòng. Chức danh giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công cần là công chức chuyên trách thay vì phó chủ tịch UBND cấp xã kiêm nhiệm như hiện nay. Đặc biệt, TP.HCM đề xuất tăng số lượng khung biên chế gắn với vị trí việc làm đối với công chức của chính quyền cấp xã; trong đó bổ sung từ 5 – 7 biên chế công chức để thực thi nhiệm vụ quản lý nhà nước về trật tự xây dựng, trật tự đô thị, vỉa hè.

Khảo sát tại các phường xã đông dân, lãnh đạo địa phương đặt nhiều kỳ vọng vào việc tăng biên chế cho khối chính quyền vì sau khi sáp nhập, địa bàn rộng, thẩm quyền nhiều hơn trước. Đơn cử như phòng kinh tế – hạ tầng giống như một “siêu phòng”, gồm nhiều mảng quản lý đô thị, tài nguyên môi trường, kinh tế, tài chính, dự án của cấp quận cũ. Công chức được chuyên biệt hóa nên không thể cùng lúc hoàn thành nhiều nhiệm vụ chuyên môn khác nhau. Người giỏi chuyên môn về đất đai, đô thị thì không am hiểu nhiều về tài chính và ngược lại. Do vậy, việc tăng biên chế và tăng quản lý sẽ giúp các phòng làm tốt công tác tham mưu chuyên môn.

Riêng với lĩnh vực trật tự xây dựng và đô thị, phường xã có tốc độ đô thị hóa cao đề xuất bổ sung 7 – 10 công chức trật tự đô thị, vệ sinh môi trường và 4 công chức về trật tự xây dựng, ưu tiên sử dụng thanh tra xây dựng địa bàn của cấp quận cũ. Các phường, xã cũng ủng hộ việc giao HĐND phường, xã chủ động phân bổ biên chế cho từng phòng ban, từng khối bởi “không ai biết rõ việc nhà mình hơn chính mình”.

CẦN BỘ MÁY TỐT ĐỂ PHỤC VỤ NGƯỜI DÂN, DOANH NGHIỆP

PGS-TS Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội, phân tích: TP.HCM với quy mô dân số hơn 14 triệu người, nếu tính luôn khách vãng lai thì gần 20 triệu người, nằm trong top 20 đô thị lớn nhất thế giới. Quy mô kinh tế TP.HCM chiếm 1/4 GDP cả nước và đóng góp khoảng 1/3 tổng thu ngân sách quốc gia. “Nói như vậy để thấy quy mô dân số, kinh tế, tính phức tạp và vị trí địa chính trị rất quan trọng của TP.HCM. Để siêu đô thị vận hành trơn tru và tăng tốc phát triển, quản lý đô thị phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn thì phải có thể chế đặc thù và tương thích”, ông Ngân nhìn nhận.

Về tổ chức bộ máy cấp xã, PGS-TS Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh những nơi đông dân cư, hoạt động kinh tế lớn thì tổ chức bộ máy các phòng ban cũng phải phù hợp, có thể tăng từ 2 phòng lên 4 phòng. Trong trường hợp không tách được phòng chuyên môn thì tăng đội ngũ quản lý cấp phòng và biên chế công chức theo từng mức 50.000 dân, 100.000 dân, 150.000 dân, 200.000 dân.

Ông Ngân đồng tình với đề xuất của UBND TP.HCM về việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tăng tính chủ động cho chính quyền cơ sở. Theo đó, T.Ư chỉ cần giao biên chế chung cho HĐND TP.HCM để chủ động phân bổ biên chế về phường, xã theo đặc điểm. Tiếp đó, HĐND phường, xã quy định biên chế trong từng phòng, vì chỉ có địa phương mới hiểu được tính chất công việc của từng phòng, cần bao nhiêu người, ưu tiên lĩnh vực nào. “Cơ chế này có thể đưa vào trong dự thảo bổ sung Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội, trong khi chờ sửa luật Tổ chức chính quyền địa phương”, đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân đề nghị.