Thêm giải pháp để logistics miền Trung bứt phá

Doanh nghiệp tận dụng lợi thế

Với lợi thế về tài nguyên biển, khí hậu nhiệt đới gió mùa thuận lợi cho nông nghiệp và vị trí địa lý ven biển, khu vực Miền Trung hoàn toàn có thể nâng tỷ trọng đóng góp lên 20-25% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu quốc gia trong 10 năm tới. Theo ghi nhận, hạ tầng logistics ở khu vực này đang sở hữu nhiều điểm mạnh khi hệ thống thống cảng biển trải dài từ cảng Chân Mây, Đà Nẵng, Chu Lai – Kỳ Hà, Dung Quất,…. Cùng với đó là các sân bay quốc tế Đà Nẵng – cửa ngõ hàng không quan trọng và các sân bay Đồng Hới, Phú Bài, Chu Lai.

Với giao thông đường bộ, tại đây có Quốc lộ 1A, đường cao tốc Bắc – Nam và đường sắt Bắc – Nam chạy dọc theo khu vực. Song song là các tuyến đường ngang như Quốc lộ 8, Quốc lộ 9, Quốc lộ 49, Quốc lộ 14D, Quốc lộ 24 nối đến các cửa khẩu Cha Lo, Lao Bảo, La Lay, (Quảng Trị), Nam Giang (Đà Nẵng), Bờ Y (Quảng Ngãi). Đặc biệt, với dự án siêu cảng Liên Chiểu cùng với Khu thương mại tự do Đà Nẵng đang triển khai cũng sẽ là động lực lớn để logistics khu vực phát triển.

Ông Bùi Trần Nhân Trí- Phó Tổng Giám đốc Thilogi (THACO) thông tin đơn vị đã đầu tư vào logistics và cảng biển, giúp THACO và các doanh nghiệp tại Đà Nẵng, Quảng Ngãi, cũng như vùng Tây Nguyên, Nam Lào, Bắc Campuchia thuận lợi trong xuất nhập khẩu hàng hóa. Theo vị này, ở lĩnh vực logistics, THILOGI thực hiện mô hình hoạt động tích hợp với chuỗi logistics trọn gói, từ vận tải đường bộ, cảng biển (Cảng quốc tế Chu Lai), vận tải biển nội địa và quốc tế đến kho bãi, đóng gói, kết nối đồng bộ, xuyên suốt với các dịch vụ logistics bổ trợ khác.

“Mô hình này giúp doanh nghiệp có thể lựa chọn cả dịch vụ tổng thể hoặc riêng lẻ tùy theo nhu cầu, qua đó tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian, nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh. Hiện nay, Cảng quốc tế Chu Lai đã được đầu tư bài bản về cơ sở hạ tầng bến, bãi, kho hàng, trang thiết bị, đồng thời phát triển chuỗi dịch vụ trọn gói có khả năng khai thác đa chủng loại hàng như hàng lỏng, khí, hàng container, hàng siêu trường, siêu trọng, hàng rời… với công suất 8 triệu tấn/năm, đón tàu 5 vạn tấn và trở thành cửa ngõ trung chuyển container quốc tế, kết nối với Tây Nguyên, Lào, Campuchia và 2 miền Nam – Bắc”, ông Trí cho biết.

Tuy nhiên, theo ông Trí miền Trung đang đứng trước một thách thức rất rõ rệt đó là chi phí logistics cao hơn so với hai đầu Bắc – Nam, do hạ tầng chưa đồng bộ, kết nối các phương thức vận tải còn yếu và thiếu các trung tâm logistics có quy mô đủ lớn. Trong khi đó, miền Trung lại sở hữu vị trí chiến lược “ngã tư” nối các hành lang Bắc – Nam và Đông – Tây.

Do đó, cần, chú trọng đầu tư hạ tầng kết nối đồng bộ như mở rộng tuyến luồng hàng hải đón tàu trọng tải lớn, hoàn thiện hệ thống cảng – kho bãi – đường bộ – đường sắt, tạo hành lang vận tải trọn gói từ miền Trung đến Tây Nguyên, Lào, Campuchia và ra thế giới. Ngoài ra, cần phát triển Khu thương mại tự do, khu phi thuế quan và trung tâm logistics, qua đó giúp giảm chi phí vận chuyển, thời gian xuất khẩu và nâng cao giá trị hàng hóa. Đây sẽ là nền tảng để Chu Lai trở thành trung tâm logistics chiến lược của miền Trung – Tây Nguyên, đóng vai trò hỗ trợ quan trọng hoạt động xuất khẩu ra khu vực và quốc tế”, ông Trí đề xuất.

Giải pháp nào cho miền Trung?

Theo ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) khu vực miềng Trung còn đối mặt với các hạn chế như hệ thống cảng biển đã được nâng cấp nhưng rải rác, chưa hình thành được cảng lớn có khả năng gom hàng trung chuyển. Cùng với đó, đường bộ, đường sắt vẫn còn hạn chế về năng lực vận tải, thiếu các trung tâm logistics tích hợp quy mô lớn.

Về dịch vụ logistics, phần lớn là doanh nghiệp nhỏ, năng lực hạn chế, chưa tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Hiện tại, Đà Nẵng tập trung khoảng 40% nguồn lao động logistics của Vùng kinh tế trọng điểm Miền Trung nhưng các doanh nghiệp chủ yếu hoạt động theo mô hình truyền thống, chưa ứng dụng mạnh công nghệ 4.0.

“Các động thái sáp nhập và mở rộng địa giới hành chính tạo ra không gian phát triển lớn hơn, thuận lợi cho Quy hoạch đồng bộ hạ tầng logistics liên tỉnh. Tạo thị trường thống nhất, giảm rào cản hành chính và hình thành các chuỗi cung ứng liên kết chặt chẽ. Đặc biệt, Khu thương mại tự do Đà Nẵng – bước ngoặt lịch sử Quyết định của Chính phủ cho phép Đà Nẵng thành lập khu thương mại tự do là cơ hội vàng. Đây sẽ là thí điểm quan trọng, mở ra không gian kết nối quốc tế, thu hút FDI, hình thành các trung tâm logistics và dịch vụ giá trị gia tang”, ông Hải nói về tiềm năng.

Từ đây, ông Trần Thanh Hải đề xuất phương án xây dựng “Liên minh Logistics Miền Trung” nhằm tạo ra cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các tỉnh thành từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi. Cụ thể, cần thành lập Ban điều hành chung với sự tham gia của lãnh đạo các tỉnh, xây dựng quy hoạch logistics liên vùng thống nhất, phát triển hệ thống thông tin logistics chia sẻ và triển khai chương trình đào tạo nhân lực logistics chung.

Đồng thời, hình thành khu thương mại tự do chung giữa Đà Nẵng và Huế, kết nối các cảng Liên Chiểu và Chân Mây, gắn với khu thương mại tự do, có chức năng trung chuyển, phân phối hàng hóa trong khu vực và đi quốc tế. Song song là tạo “Hành lang xanh” cho xuất khẩu nông sản để xây dựng chuỗi cung ứng lạnh hoàn chỉnh từ vùng sản xuất đến cảng xuất khẩu,…

Tại Diễn đàn Logistics vùng lần VI do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp vừa tổ chức, ông Hoàng Hồng Giang – Phó Cục trưởng Cục Hàng hải và Đường thuỷ Việt Nam đề xuất cần thiết lập cơ chế điều phối vùng cho cảng biển miền Trung. Đồng thời, các địa phương cần có chính sách giảm phí hạ tầng, ưu đãi logistics – du lịch tàu biển và liên kết gom hàng hóa thế mạnh.

Cũng theo vị này, cần có phương án mở rộng, nâng cao năng lực các cảng, kết nối đồng bộ cao tốc Bắc – Nam, hành lang Đông – Tây, cao tốc kết nối cảng biển và vùng Tây Nguyên, đường sắt kết nối cảng biển theo quy hoạch. Ngoài ra, có thể hình thành trung tâm logistics liên vùng tại Nghệ An, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Khánh Hòa, vừa phục vụ xuất nhập khẩu, vừa cung ứng dịch vụ tàu khách.

“Đặc biệt là đẩy mạnh dịch vụ giá trị gia tang như kho lạnh, chế biến, đóng gói, kiểm định đối với hàng hóa,… Xây dựng mô hình cảng thông minh, cảng xanh, áp dụng công nghệ số (E-port, Smart Port) để giảm thủ tục, tiết kiệm thời gian cho cả hàng hóa và hành khách. Hình thành chuỗi dịch vụ logistics khép kín từ sản xuất – vận tải – cảng biển – thị trường quốc tế, giảm chi phí vận tải”, ông Giang khuyến nghị.