Theo lịch 60 năm được sử dụng khắp Đông Á và một phần Đông Nam Á, năm tới là năm Ngựa Lửa, Bính Ngọ, được biết đến trong tiếng Nhật là “hinoe uma”. Nhiều thế kỷ qua, vì những định kiến, người Nhật Bản kiêng sinh con trong cả một năm dương lịch ngựa lửa.
Ở Nhật Bản và nhiều nước khác, người ta cho rằng những cô gái sinh năm Ngựa Lửa thường bướng bỉnh và có phần hung dữ. Theo quan niệm mê tín dị đoan này, những cô gái sinh năm Ngựa Lửa sẽ nóng tính, có hôn nhân không hạnh phúc và có thể ảnh hưởng không tốt đến cha và chồng của họ.
Sự kỳ thị đối với những cô gái sinh năm Ngựa Lửa ở Nhật Bản vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Vào những năm Ngựa Lửa 1846 và 1906, Nhật Bản chứng kiến tỷ lệ sinh giảm 6 – 8% so với các năm xung quanh. Năm cuối cùng mà tỷ lệ sinh cao như năm 1966, cùng năm đó, với việc các biện pháp tránh thai và phá thai trở nên phổ biến hơn, tỷ lệ sinh đã giảm đáng kể: 21 – 24%.
Năm Ngựa Lửa luôn khiến tỷ lệ sinh giảm ở Nhật Bản do định kiến gắn liền với những bé gái sinh vào năm này ẢNH: ANNA PETEK
Vậy thì số phận của những cô gái “ngựa lửa” này ra sao? Liệu sự kỳ thị đối với họ có dẫn đến ít cuộc hôn nhân hơn, hoặc chất lượng hôn nhân kém hơn? Hay ngược lại, ít con hơn đồng nghĩa với ít cạnh tranh hơn và thực sự mang lại lợi thế kinh tế cho phụ nữ?
Hiroyuki Yamada, giáo sư kinh tế tại Đại học Keio và tác giả cuốn sách xuất bản năm 2025 về văn hóa và kinh tế phát triển, đã có những phát hiện thật đáng kinh ngạc: Những cô gái sinh năm 1966 hầu như không có gì khác biệt so với các bạn cùng trang lứa.
Trước đó, trong một bài báo được công bố năm 2013, Yamada đã sử dụng các cuộc khảo sát toàn quốc về phụ nữ, được Viện Nghiên cứu Kinh tế Hộ gia đình thu thập vào những năm 1990. Khi xem xét những người được khảo sát sinh từ năm 1964 đến năm 1968, ông không tìm ra bằng chứng nào cho thấy phụ nữ gặp bất lợi trong hôn nhân, về trình độ học vấn hay sức mua sau khi kết hôn.
Một định kiến đủ mạnh để làm thay đổi nhân khẩu học của Nhật Bản dường như không ảnh hưởng đến cuộc sống của chính những người phụ nữ đó. Tại sao?
Một lý do cho sự khác biệt này nằm ở chỗ vào những năm 1960, khi những đứa trẻ tuổi Ngựa Lửa được thụ thai, hôn nhân sắp đặt chiếm gần một nửa số cuộc hôn nhân đầu tiên. Có lẽ cha mẹ, lo sợ con gái mình sẽ bị đánh giá bởi người nhà chồng tương lai và người mai mối dựa trên cung hoàng đạo, đã cố gắng tránh những rắc rối cho con gái bằng cách không sinh con.
Những tiến bộ hiện đại và sự thiếu nhận thức chung về lời nguyền “hinoe uma” trong thời đại hiện nay có thể dẫn đến một kết quả khác vào năm 2026 ANH: AFP
Tuy nhiên, đến những năm 1990, khi những cô gái tuổi Ngựa Lửa ở độ tuổi cuối 20 và đầu 30, hôn nhân dựa trên tình yêu chiếm 80% số cuộc hôn nhân đầu tiên. Dữ liệu cho thấy rằng sự kỳ thị ít quan trọng hơn, thậm chí có thể không tồn tại, trong các cuộc hôn nhân dựa trên tình yêu.
“Tác động của mê tín về việc sinh con dựa trên cung hoàng đạo đến hành vi sinh sản vào năm 1966 có thể là do tỷ lệ hôn nhân sắp đặt cao vào thời điểm đó”, Yamada nói với tờ The Japan Times. “Cha mẹ lo lắng rằng con gái họ có thể gặp phải những khó khăn tương tự trong hôn nhân trong tương lai”.
Với tỷ lệ sinh đã giảm mạnh, liệu năm 2026 có chứng kiến một đợt giảm mạnh nữa ở Nhật Bản vì là năm Ngựa Lửa hay không? Điều này có vẻ khó xảy ra hiện nay. Tuy nhiên, thực tế là, cung hoàng đạo vẫn có ảnh hưởng đến quyết định sinh sản trên khắp Đông Á, với tác động đến quy mô dân số. Tại Hồng Kông, mặc dù tỷ lệ sinh giảm hàng năm, nhưng đã có sự gia tăng mạnh về số ca sinh vào năm 1988 và 2000 – cả hai đều là năm Rồng, một con giáp được coi là may mắn và mạnh mẽ. Tại Đài Loan, tỷ lệ sinh đã tăng mạnh tạm thời trong tất cả các năm Rồng kể từ năm 1976. Tỷ lệ sinh của Trung Quốc cũng đã giảm trong nhiều thập kỷ, nhưng quốc gia này đã chứng kiến sự gia tăng đột biến về số lượng trẻ sinh năm Rồng vào năm 2012 và 2024.
Nguồn: thanhnien.vn
