Vì sao thân vỏ ô tô mới dễ bị móp méo, biến dạng khi va chạm?

Anh L.V.P (ngụ TP.HCM), hiện đang sử dụng một chiếc sedan hạng C đời 2023, chia sẻ: “Có lần tôi lùi xe trong khu vực đường hẹp chẳng may va quẹt nhẹ vào chậu cây cảnh, cả cản sau lẫn cụm đèn bị nứt, móp méo, hư hỏng… chi phí sửa lên tới hơn 10 triệu đồng. So với chiếc một chiếc xe cũ đời 2020 tôi từng dùng trước đây, va chạm tương tự có chăng chỉ trầy sơn, móp nhẹ”.

Ảnh: Otomotif

Trong khi đó, theo anh Phạm Hoàng, chủ một garage ô tô tại phường Dĩ An, TP.HCM: “Không ít khách vào sửa xe thường than rằng ô tô mới hiện nay đắt tiền mà vỏ mỏng, dễ móp. Nhưng ít ai biết đó là cách hãng thiết kế để hấp thụ lực va chạm. Dĩ nhiên, chi phí thay linh kiện cao hơn nhiều, vì hầu hết bộ phận làm liền khối và tích hợp cảm biến điện tử”.

Thực tế, nhiều vụ va chạm ô tô cho thấy, nhiều mẫu ô tô mới hiện nay có phần đầu xe, cản trước hay đuôi xe rất dễ bị móp méo, biến dạng… Tất nhiên, tùy vào mức độ nghiêm trọng của từng vụ va chạm, sẽ có những hư hỏng khác nhau. Tuy nhiên, điều này không hẳn do “xe yếu” mà liên quan đến triết lý thiết kế ưu tiên an toàn, giảm thiểu thiệt hại cho người ngồi trong xe.

Thân vỏ ô tô mới dễ bị móp méo để tạo vùng hấp thụ lực khi xảy ra tai nạn?

Nhiều người thường cho rằng “ô tô càng cứng càng an toàn”, tuy nhiên quan niệm này chưa hẳn đã hoàn toàn đúng. Hãy tưởng tượng bạn nhảy từ trên cao xuống và tiếp đất bằng chân, đầu gối duỗi thẳng. Chân bạn chắc chắn sẽ bị thương nhiều hơn vì không có gì giảm chấn khi tiếp đất. Nhưng nếu bạn tiếp đất bằng đầu gối cong, lực va chạm sẽ phần nào được giảm thiểu.

Nguyên tắc tương tự cũng được các nhà sản xuất ô tô áp dụng trên những chiếc ô tô đời mới để giảm thiểu thiệt hại cho người ngồi trong xe trong trường hợp xảy ra tai nạn. Cụ thể, các hãng xe hiện nay thiết kế thân xe với nhiều vùng biến dạng có kiểm soát hay còn gọi là vùng hấp thụ xung lực (Crumple Zones) thường tập trung nhiều ở phía trước và phía sau xe. Mục đích là để các vùng này hấp thụ, giảm lực tác động, giảm chấn động truyền trực tiếp vào phần cabin trong trường hợp xảy ra va chạm. Trái lại, nếu thân xe được thiết kế quá cứng, thiếu các vùng hấp thụ xung lực, khi xảy ra va chạm, lực va chạm có thể tác động trực tiếp vào hành khách ngồi trong xe và gây thương tích nặng.

Ảnh: Otomotif

Thực tế khái niệm về vùng hấp thụ xung lực (Crumple Zones) trên ô tô đã có từ lâu. Vào năm 1932, kỹ sư Bela Barenyi làm việc cho Mercedes-Benz tại thời điểm đó đã nghiên cứu, và công bố khái niệm về vùng hấp thụ xung lực. Kể từ đó, vùng hấp thụ xung lực trở thành một phần thiết yếu trong thiết kế ô tô và vẫn được sử dụng cho đến ngày nay. Tuy nhiên, tùy vào quy định cũng như thiết kế ở từng thời điểm, các nhà sản xuất sẽ có sự thay đổi, điều chỉnh phù hợp. Dù vậy, không thể phủ nhận tầm quan trọng của vùng hấp thụ xung lực trên ô tô.

Trong quá trình nghiên cứu, áp dụng vùng hấp thụ xung lực trên ô tô, thử nghiệm của các nhà sản xuất cũng như các tổ chức đánh giá mức độ an toàn ô tô đã chỉ ra rằng, các vết móp méo, biến dạng trên ô tô có thể làm giảm tốc độ xe trong một vụ va chạm chỉ từ 0,1 – 0,2 giây. Mặc dù sự khác biệt này có vẻ nhỏ, nhưng nó có thể làm giảm lực va chạm tới một nửa.

Ngoài ra, để đáp ứng các quy định về tiêu chuẩn khí thải và tiết kiệm nhiên liệu, ô tô ngày nay được thiết kế với vật liệu nhẹ hơn. Nhiều mẫu xe sử dụng thép cường lực kết hợp thép dập mỏng hoặc hợp kim nhôm. Bề mặt vỏ xe vì thế không còn “dày cộp” như trước, dẫn đến hiện tượng dễ móp méo khi xảy ra va chạm.

Ảnh: B.H

Tại sao không phải tất cả các khu vực trên thân xe ô tô đều dễ bị móp?

Tùy từng khu vực trên thân xe, các nhà sản xuất ô tô sẽ thiết kế với độ cứng khác nhau. Thông thường, vùng hấp thụ xung lực thường được áp dụng ở thiết kế phần đầu và đuôi xe nhằm hạn chế lực tác dụng khi xảy ra va chạm từ phía trước hay phía sau xe, điển hình nhất là các vụ tai liên hoàn “dồn toa” trên đường tốc. Bên cạnh đó, cũng góp phần làm giảm thiểu chấn thương cho người đi bộ, đi xe máy khi xảy ra va chạm với ô tô từ phía trước hay phía sau.

Trong khi đó, các bộ phận như khung xe, mái, sàn xe, khung cửa hai bên thân xe… thường được thiết kế với vật liệu cứng cáp hơn để tránh bị biến dạng, móp méo; qua đó có thể bảo vệ người ngồi bên trong xe nếu xảy ra tai nạn. Nếu các bộ phận bị móp hoặc cong vênh khi va chạm, hành khách có thể bị kẹt trong xe hoặc bị thương nặng.

Đó là lý do tại sao cabin ô tô còn gọi là lồng an toàn. Nó được trang bị các trụ đỡ từ sàn đến trần, hệ thống bảo vệ chống va chạm bên hông và kết cấu mái và sàn chắc chắn. Tất cả đều nhằm mục đích đảm bảo cabin vẫn nguyên vẹn trong trường hợp va chạm.