Vụ cựu trưởng thôn bị 5 năm tù: Luật sư nói ‘không có quyền thì sao lạm quyền’

Ông Thanh bị cáo buộc với cương vị trưởng thôn Bến Đình đã giao hơn 1.800 m² đất nông nghiệp trái thẩm quyền cho 13 hộ dân để làm nơi chôn cất cải táng, thu được 281 triệu đồng. Tiếp đó, ông Thanh chỉ đạo ông Phúc là thủ quỹ thôn, chi 138 triệu đồng để hỗ trợ thanh lý hợp đồng khoán đất, mua sắm tivi, trả tiền internet và một số công việc chung của thôn.

Tòa sơ thẩm tuyên phạt ông Thanh 5 năm tù, ông Phúc 30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Cả hai cùng kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.

ẢNH: TUYẾN PHAN

Luật sư: trưởng thôn không phải là người thi hành công vụ

Tại tòa, ông Thanh thừa nhận hành vi của mình có sai, song không đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lạm quyền. Bị cáo nói nhận thức hạn chế, quanh năm gắn bó với công việc đồng áng nên không có nhiều thời gian tìm hiểu pháp luật.

Việc giao đất và thu tiền xuất phát từ lợi ích chung, đáp ứng nhu cầu mở rộng nghĩa trang, có nơi phục vụ chôn cất cải táng cho người dân trong thôn. Điều này đã được cả thôn đồng ý chứ không phải một mình bị cáo tự ý quyết định. Tiền thu được đều dùng vào việc chung của thôn, bản thân không tư lợi đồng nào.

Ông Phúc thì cho rằng được bầu làm thủ quỹ của thôn, thu tiền, chi tiền đều theo chỉ đạo của lãnh đạo thôn chứ không phải do bị cáo tự quyết. Ông cho rằng bản án sơ thẩm tuyên mình phạm tội lạm quyền là không đúng.

Bào chữa cho ông Thanh, luật sư nói lạm quyền nghĩa là vượt quá quyền hạn của mình, được giao quyền hạn nào đó nhưng lại làm một việc ngoài phạm vi chức trách được giao. Tuy nhiên, bản án sơ thẩm đã xác định trưởng thôn không phải là chủ thể có thẩm quyền giao đất theo quy định tại luật Đất đai. “Vậy, không có quyền thì làm sao xác định là vượt quá quyền hạn?”, luật sư đặt vấn đề.

Vẫn theo luật sư, để cấu thành tội lạm quyền thì bắt buộc phải có đủ 5 yếu tố: chủ thể là người có chức vụ, quyền hạn; vượt quá quyền hạn được giao; trái với công vụ; vì động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác; và gây hậu quả.

Song, như đã nói, bị cáo không có hành vi lạm quyền. Hoặc giả sử có việc lạm quyền đi nữa thì bị cáo không phải là cán bộ, công chức, không nằm trong biên chế và không hưởng lương từ ngân sách, không phải là người thi hành công vụ. Bởi theo Nghị định 34/2019 (có hiệu lực tại thời điểm hành vi giao đất diễn ra), trưởng thôn chỉ là người hoạt động không chuyên trách, được hưởng phụ cấp hàng tháng.

Luật sư cũng cho rằng, số tiền thu được từ việc giao đất, bị cáo Thanh đều chỉ đạo chi tiêu vào việc chung của thôn. Trước và sau khi chi đều được cả thôn đồng ý, công khai minh bạch, không hề tư lợi đồng nào, nên không có động cơ vụ lợi.

Với hàng loạt yếu tố không thỏa mãn nêu trên, luật sư đề nghị tòa tuyên bị cáo không phạm tội như bản án sơ thẩm đã quy kết.

Viện kiểm sát: Có yếu tố vụ lợi tập thể

Đối đáp với luật sư, đại diện viện kiểm sát khẳng định bị cáo Nguyễn Duy Thanh là người có chức vụ, quyền hạn, cụ thể ở đây là được phê chuẩn chức danh trưởng thôn Bến Đình. Khi thực hiện giao đất, lẽ ra bị cáo phải báo cáo cơ quan có thẩm quyền nhưng đã không thực hiện. UBND xã Phú Nghĩa cũng không chỉ đạo về việc này.

Với vai trò trưởng thôn, bị cáo cũng là người triệu tập cuộc họp thôn Bến Đình, tại đây thống nhất chủ trương giao đất và thu tiền đối với những hộ dân có nhu cầu đăng ký đất phục vụ việc chôn cất cải táng.

Kiểm sát viên cũng viện dẫn khoản 7 điều 3 Nghị quyết 03/2020 của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao. Theo đó, “vụ lợi” là trường hợp người phạm tội đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lạm quyền nhằm đạt được lợi ích vật chất hoặc lợi ích phi vật chất không chính đáng cho mình hoặc cho cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.

Trong vụ án này, các bị cáo giao đất trái thẩm quyền, thu tiền của các hộ dân. Tiền thu được dùng cho các khoản chi phí của thôn. Kiểm sát viên cho rằng đây là vụ lợi tập thể.

Từ những căn cứ đã nêu, đại diện viện kiểm sát khẳng định bản án sơ thẩm tuyên 2 bị cáo phạm tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ là có căn cứ.

Ngày 17.9, phiên tòa tiếp tục làm việc.