Chai nhựa tái sử dụng có khả năng gây hại cho sức khỏe con người

Mỗi phút thế giới tiêu thụ khoảng 1 triệu chai nước uống bằng nhựa, tạo ra một lượng lớn rác thải, phần lớn trong số này được đưa vào các bãi chôn lấp. Ngày nay, nhiều người có xu hướng sử dụng lại chai nước. Điều này giúp tránh phải mua nhiều lần chai mới, tiết kiệm tiền và giảm lượng rác thải nhựa

Chai nhựa đựng nước khác nhau về chất liệu, nhưng hầu hết các loại chai sử dụng một lần đều được làm bằng nhựa PET (polyethylene terephthalate). PET là một loại nhựa nhẹ, trong suốt được sử dụng để đóng gói nhiều loại thực phẩm và đồ uống.

Nó được chấp thuận là an toàn khi tiếp xúc với thực phẩm và đồ uống ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Mỹ và Liên minh châu Âu.

Tuy nhiên, nhiều bài báo trên mạng cho rằng việc tái sử dụng chai nước có thể dẫn đến ung thư do một số hóa chất tiết ra từ nhựa.

Một hóa chất mà nhiều người lo ngại là BPA (bisphenol A). Hợp chất BPA có thể  phá vỡ hệ thống nội tiết, có khả năng gây vô sinh và các vấn đề về trao đổi chất. BPA không được sử dụng để sản xuất chai nhựa PET, nhưng có thể được tìm thấy trong các loại nhựa khác, cứng hơn như polycarbonate.

Vậy thực hư gây hại cho sức khỏe ra sao?

Mới đây, hai nhà nghiên cứu hóa học thuộc Trường Đại học Copenhagen đã nghiên cứu, xác định những chất hóa học nào giải phóng vào chất lỏng trong các loại chai nhựa mềm tái sử dụng phổ biến.

Kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học Journal of Hazardous Materials.

Jan H. Christensen, GS Hóa học và TS Selina Tisler tại Khoa Thực vật và Môi trường thuộc Đại học Copenhagen cho biết, nhóm nghiên cứu phát hiện một lượng lớn các chất hóa học trong nước sau 24 giờ đựng trong chai. Sau khi rửa chai lại có đến hàng nghìn chất hóa học khác.

Nhóm nghiên cứu đã kiểm tra 3 loại bình đựng đồ uống khác nhau, có thể dễ dàng mua từ các cửa hàng Đan Mạch. 2 trong số các chai làm bằng nhựa phân hủy sinh học. Nhóm nghiên cứu thẩm định cả chai mới và chai đã qua sử dụng. Các nhà khoa học kiểm trả các chai trước và sau khi rửa bằng máy, sau đó lần lượt 5 lần rửa thêm bằng nước máy.

Các nhà nghiên cứu hóa học sử dụng phương pháp sàng lọc không mục tiêu (NTS) bằng kỹ thuật sắc ký lỏng (LC) và kỹ thuật khối phổ, sàng lọc tất cả các chất có mặt trong chất lỏng.

Trong quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học đã phát hiện hơn 400 hóa chất khác nhau từ nhựa chai và hơn 3.500 chất có nguồn gốc từ xà phòng rửa bát. Một phần lớn là những chất vẫn chưa xác định được. Trong số các hóa chất đã xác định, độc tính của ít nhất 70% chưa được biết.

Đặc biệt, trong nước các chai nhựa tái sử dụng có những chất quang hóa, có thể gây hại cho sức khỏe sinh vật như gây rối loạn nội tiết và gây ung thư. Ngoài ra còn có nhiều loại hóa chất làm mềm nhựa, chất chống oxy hóa, chất chống bám dính được sử dụng trong sản xuất nhựa và diethyltoluamide (DEET) hoạt chất trong thuốc xịt muỗi.

Hầu hết các hóa chất rò rỉ từ chai nước và còn lại sau quá trình rửa máy và tráng nước máy. Trong các chai mới có thể tái sử dụng, có gần 500 chất khác nhau có trong nước sau khi rửa. Hơn 100 chất thải ra từ chính nhựa.

Các nhà sản xuất chai lọ nhựa tái sử dụng chỉ thêm một tỷ lệ nhỏ những chất hóa học có chủ ý. Phần lớn các chất khác thâm nhập vào chai trong quá trình sản xuất hoặc trong sử dụng, hoặc chuyển hóa từ các chất khác. Ví dụ như sự hiện diện của chất diệt muỗi DEET, có thể là kết quả khi những chất làm mềm nhựa bị phân hủy, sẽ chuyển đổi thành DEET.

Kết quả nghiên cứu phản ánh sự thiếu hụt nghiêm trọng về kiến ​​thức và quy định đối với các loại chai lọ nhựa tái sử dụng. Có rất ít kiến ​​thức về những hóa chất thải ra từ những sản phẩm nhựa đựng thực phẩm và đồ uống. Đồng thời, vấn đề chung là các quy định đo lường trong quá trình sản xuất rất dễ dàng kể cả ở Đan Mạch và quốc tế.

Các nhà hóa học đưa ra khuyến cáo, cần có những quy định và tiêu chuẩn nghiêm ngặt cho các nhà sản xuất. Trong khi chờ đợi các cơ quan chức năng, những nhà sản xuất cần phải hiểu rõ những loại hóa chất được sử dụng để đảm bảo độ an toàn sử dụng cao nhất.